Yunanistan’daki seçimlerden ilk sırada çıkarak hükümeti kurma yetkisini alan Yeni Demokrasi Partisi (ND) lideri Antonis Samaras hızlı şekilde havlu attı. Koalisyon arayışları çerçevesinde seçimlerden ikinci sırada çıkan Radikal Sol Koalisyon (SYRIZA) ve PASOKlideri ile bir araya gelen Samaras’ın hükümet kurma çalışmaları sonuçsuz kaldı. Samaras, parti liderleriyle yaptığı görüşmelerin ardından koalisyon kurmanın mümkün olmadığını belirtti. Böylece hükümeti kurma yetkisi, seçimlerde yüzde 16,7 oranında oy alan SYRIZ Alideri Alexis Tsipras’a geçmiş oldu.
SYRIZA
SYRIZA lideri Alexis Tsipras, 7 Mayıs günü Yeni Demokrasi’nin başarılı olamaması üzerine 8 Mayıs’ta Cumhurbaşkanı Karolos Papoulias’tan hükumeti kurma görevini aldı.
3 günlük süresinin tamamını kullanması beklenen Tsipras, “Bu, sol için tarihi bir an ve benim için büyük bir sorumluluk. Çalışmalar şimdi başlıyor. Elimizden geleni yapacağız. Eğer seçim sistemi farklı olsaydı veya biraz daha fazla oy alsaydık hükumet kurmada daha şanslı olabilirdik. Halk karar verdi. Bizim de onlara saygı duyup en iyisini yapmamız gerek” diyerek Yeni Demokrasi ve PASOK’un “ulusal kurtuluş hükumeti” çağrılarını reddetti ve muhafazakar ve merkez güçlerin oluşturacağı bir hükumetin “memorandum kurtuluş hükumeti” olacağını ve bunun da “memorandumu oylarıyla reddeden” halkın isteklerine ters olacağını söyledi.
Tsipras sözlerine “Bizim için ülkeyi yönetmek ya da yönetmemek önemli değil, önemli olan ülkenin hangi yönde yönetileceği ve halkın isteklerine saygı duyulup duyulmayacağı” diyerek hükumet kurma çalışmalarıyla ilgili beş önemli noktayı açıklayarak devam etti:
1) Yunan halkını yoksullaştıran ücret ve emeklilik haklarında yapılan kesintiler gibi tüm önlemlerin derhal iptal edilmesi.
2) Toplu sözleşmelerin kaldırılması gibi temel işçi haklarına zarar veren önlemlerin derhal iptal edilmesi.
3) Milletvekili dokunulmazlığının derhal kaldırılması, seçim sisteminin reforme edilmesi ve politik sistemin genel olarak gözden geçirilmesi.
4) Yunan bankalarının denetime tabi tutulması ve Yunan bankacılık sektöründe BlackRock tarafından gerçekleştirilen denetimin raporlarının derhal yayınlanması.
5) Yunan kamu borçlarının nedenlerini araştırmak üzere uluslararası bir denetim komitesinin oluşturulması ve bu denetim sonuçlanana kadar tüm borç ödemelerinin dondurulması.
Hükumet görevini devraldıktan sonra ilk olarak Ekolojist Yeşiller’le görüşen SYRIZA, bu partiden olumsuz yanıt aldı. Parti temsilcisi Ioanna Kountouli, “Biz sadece hayır demiyoruz, aynı zamanda krizden çıkış için yol haritamız var. SYRIZA ise memorandum karşıtlığının arkasına saklanıyor.” diyerek destek vermeyi reddettiklerini açıkladı.
İkinci olarak görüşülen Demokratik Sol lideri Fotis Kouvelis ise SYRIZA’nın kuracağı bir memorandum karşıtı hükumeti destekleyeceklerini açıkladı.
Memoranduma karşı çıktığı için PASOK’tan ihraç edilenlerin kurduğu Sosyal Anlaşma Partisi’nin lideri Louka Katseli, “İlerici alanın yeniden yapılanmasında rol almak istiyoruz. Şimdi sıra SYRIZA’da ve biz onları destekliyoruz” diyerek SYRIZA ve Demokratik Sol’la işbirliğine açık olduklarını söyledi.
KKE görüşmedi
SYRIZA Başkanı Aleksis Tsipras’ın Cumhurbaşkanı Karolos Papoulias’tan hükümet kurma yetkisini aldıktan sonra Yunanistan Komünist Partisi KKE Genel Sekreteri Aleka Papariga ile bir telefon görüşmesi yaptığı öğrenildi.
Aleka Papariga’ya görüşme teklifi yapan Tsipras’ın bu teklifinin Aleka Papariga tarafından kabul edilmediği belirtildi.
Daha sonrasında SYRIZA ile ilgili bir açıklama yayınlayan KKE açıklamalarında “SYRIZA yönetimi hayal ettiği hükümeti kurma yolunda taklalarını örtbas etmek için KKE Partisi’nin programını bile çarptırma cüretine sahip. KKE’nin programı KKE’nin sadece tekellere ve AB ile diğer emperyalist kurumlardan kurtulmak için mücadele veren bir hükümette yer almayı öngörüyor” ifadelerine yer verildi. Açıklamanın devamında KKE “SYRIZA yönetiminin gizlenemeyen fırsatçılık ve kibrinden” bahsederken “radikal solcular, ilericiler ve halkın AB ve plütokrasi içerisinde ayaklarının üzerine kalkmasını isteyen tüm herkes kendi sonuçlarını çıkarmalıdır. İşçi sınıfı ve halkın AB içerisinde daha iyi bir müzakereciye ihtiyacı yoktur. Halkın değişikliği ve devrimi organize edecek çok kuvvetli bir halk hareketine ihtiyacı vardır” ifadelerine yer verildi.
SYRIZA
2012 seçimlerinden %16,78 oy oranı ve 52 milletvekiliyle ikinci sırada çıkmayı başaran Radikal Sol Koalisyon (SYRIZA-Synaspismos Rizospastikis Aristeras), 2004 genel seçimlerinin hemen öncesinde bir seçim koalisyonu olarak kurulmuştu. 2004’ün Ocak ayında kurulan koalisyonda şu partiler yer alıyordu:
· Synaspismos (SYN)
· Komünist Ekolojik Sol Yenilenme (AKOA)
· Enternasyonalist İşçilerin Solu (DEA),
· Eylemci Solda Birlik Hareketi (KEDA-Yunanistan Komünist Partisi’nden ayrılan bir grup)
· Aktif Yurttaşlar Hareketi
· Diğer bağımsız grup ve bireyler
Koalisyon, 2004 seçimlerinde 241,539 oy alarak %3,3’lük bir oranla 6 milletvekili seçtirmeyi başardı. Seçilen 6 milletvekili de koalisyonun en büyük partisi olan Synaspismos’tandı.
Bir sonraki genel seçimlerin yapıldığı 2007 yılında, SYRIZA büyük bir sürpriz gerçekleştirerek oyların %5,04’ünü almayı başardı. 22 Haziran’daki bu seçimleri takiben, katılımcı partiler ortak bir bildiri yayınlayarak gelecek seçimlerde Koalisyon’un hareket noktası olacak ortak platformun ve kalıcı bir politik ittifakın temellerini attılar.
SYRIZA, 2007 ve 2008 yılında genişlemeye devam etti. Yunanistan Komünist Örgütü (KOE), Ekolojik Müdahale Hareketi ve Demokratik Sosyal Hareket (DIKKI), Xekinima (Sosyalist Enternasyonalist Örgüt), SYRIZA’ya katıldıklarını duyurdular.
Kasım 2009’da yapılan genel seçimlerde, SYRIZA oyların %4,6’sını alarak 13 milletvekilliği elde etti. Synaspismos başkanı ve Atina belediye meclis üyesi Alexis Tsipras, milletvekili seçilerek SYRIZA’nın parlamentodaki lideri oldu.
Şu anda SYRIZA’yı oluşturan gruplar ve politik eğilimleri şöyle:
· Aktif Yurttaşlar (Demokratik Sosyalist)
· Antikapitalist Politik Grup (Komünist, Troçkist)
· Yunanistan Komünist Örgütü (Komünist, Maoist)
· Demokratik Sosyal Hareket (Sosyal Demokrat, Avrupa Karşıtı, Yurtsever)
· Yunanistan Ekososyalistleri (Ekososyalist, Sol Ekoloji)
· Enternasyonalist İşçilerin Solu (Komünist, Troçkist)
· Eylemci Solda Birlik Hareketi (Komünist)
· Radikal Sol Grup
· Radikaller (Demokratik Sosyalist, Yurtsever)
· Kızıl (Komünist, Troçkist)
· Komünist Ekolojik Sol Yenilenme (Demokratik Sosyalist, Avrokomünist, Yeşil)
· Synaspismos (Demokratik Sosyalist, Ekososyalist, Avrokomünist, Ekolojist, Feminist)
· Birleşme Hareketi (Demokratik Sosyalist, Sosyal Demokrasi)
· Bağımsız sol bireyler
SYRIZA’nın 2012 seçim programından bazı başlıklar:
Mali Sektör
1. Avrupa Merkez Bankası üye ülkelerin sosyal programlarını desteklemeli
2. Avrupa Birliği’nde türev işlemler yasaklanmalı
3. Avrupa çapında Tobin vergisi uygulanmalı. Yüksek gelire sahip kişi ve şirketlere yüksek vergi getirilmeli.
4. Yunan bankacılık sistemi kamulaştırılması ve kooperatifler gibi kamu oluşumlarına devredilmeli ve kaynaklar küçük ve orta ölçekli işletmelerin kullanımına sunulmalı
Büyüme
1. Şirketlere ve lüks tüketime yüksek vergi getirilmeli. Kiliseler gibi vergi ayrıcalığına sahip olanların bu ayrıcalıkları kaldırılmalı.
2. Bir milyon Euro’dan daha yüksek tüm gayrimenkuller kayıt altına alınıp vergilendirilmeli
3. Tam veya parçalı özelleştirilen tüm şirketler (Demiryolları, Telekom, Atina Su ve Kanalizasyon, Elektrik Dağıtım Şirketleri vb. tekrar kamulaştırılmalı ve yeni özelleştirilmeler durdurulmalı, şeffaf ve karlı çalışmaları için yeniden yapılandırılmalı
4. Ekonomi, yüksek katma değerli tarım ürünleri, yenilenebilir enerji ve ekoloji dostu bir turizm doğrultusunda yönlendirilmeli
Sosyal Politika
5. Asgari ücretle ilgili toplu sözleşme eski haline getirilmeli. Özel sektör ücretlerinde %22 kesinti kaldırılmalı. Yarı zamanlı çalışma, tam zamanlı çalışmaya dönüştürülmeli, yarı zamanlı çalışma tamamen kaldırılmalı. Tam zamanlı çalışma gerektiren işlerde serbest çalışma yasaklanmalı. Kamu sektöründe işten çıkarılmalar durdurulmalı. Özel sektörde işten çıkarmalara tekrar sınırlama getirilmeli.
6. Evsizler devlet, kilise ve bankaların elindeki boş Emlaklara yerleştirilmeli.
7. Tüm öğrencilere günde iki defa yemek verilmeli
8. Yoksul, evsiz ve işsizlere vtam kapsamlı sağlık hizmeti verilmeli. Tüm sosyal hizmetler güçlendirilmeli. Hastaneler kapatılmamalı veya birleştirilmemeli. Personel sayıları artırılmalı. İşsizler, öğrenciler, engelliler, yoksul emeklilerden yapılan kesintiler durdurulmalı. Sağlık bütçesi GSYİH’nin %6’sına çıkarılmalı.
9. Kredi faiz ve vadeleri, ödemeleri gelirin %30’unu geçmeyecek şekilde ayarlanmalı. Onurlu bir yaşam seviyesinin altına düşülmesine sebep olan kredi borçları silinmeli.
10. İşsizlik ödeneği süresiz olmalı, göçmenleri de kapsamalı ve ilk iki yıl son ücretin %80’i oranında olmalı.
11. Temel ihtiyaç maddelerinin fiyatları kontrol altında tutulmalı.
12. “Küçük” mülklerdeki emlak vergisi kaldırılmalı
13. Sosyal güvenlik sistemindeki yanlış yönetim yüzünden geciken ödemeler ve borçlar devlet tarafından karşılanmalı, özel sektörün ödemeleri takibe alınmalı. 35 yıl çalışma yaşamı geri getirilmeli ve emeklilikte son alınan ücretin %100’ü ödenmeli.
SYRIZA lideri Alexis Tsipras: Tsipras, 1974 yılında, Yunanistan cuntasının devrilmesinden 4 gün önce doğdu. 80’li yılların sonuna doğru Yunanistan Komünist Partisi gençlik örgütünde yer alan Tsipras, Atina Teknik Üniversitesi’nde inşaat mühendisliği okuduğu yıllarda yenilikçi sol saflara katıldı. Üniversite senatosunda öğrenci temsilcisi olarak yer aldı ve 2 yıl Yunanistan Öğrenci Sendikası merkez komitesinde çalıştı. O zamanlar üyesi olduğu olduğu Yunanistan Komünist Partisi’nin ayrılmasına rağmen o, kalmayı tercih etti. Synaspismos’un gençlik örgütü olan Neolaia Syn’nin 4 yıl boyunca sözcülüğünü yapan Tsipras, 2004 yılında Synaspismos’un Merkez Komitesine getirildi. Yunanistan’ın ana akım siyasetinde ilk yer alışı, henüz 32 yaşındayken katıldığı 2006 yılındaki Atina belediye başkanlığı seçimlerinde 3. sırada yer almasıyla oldu. 2009 yılındaki genel seçimlerde milletvekili seçilmesiyle birlikte oy birliğiyle SYRIZA’nin parlamento grubunun liderliğine getirildi.
Kaynak azinlikca.net, www.turnusol.biz, Yeniçağ
