Öncelikle, Lefkoşa Belediye Başkanı tarafından taslağı hazırlanarak Bütçe Komisyonuna sunulan 2015 Lefkoşa Belediyesi bütçesinin bütünü üzerine değil sadece özeti üzerine konuşma fırsatımız oldu. Şimdilik bu konuyla ilgili itirazlarımızı ileriyi götürmedik, umarız gelecek yıl bütçe tartışmasını 2016 bütçesinin bütünü üzerinden yürütebiliriz…
2015 bütçesine bakıldığında 111 milyon TL öngörülmektedir ve denktir ama gerçekten denk midir?
Bu bütçe içinde 14 milyon TL koşullu yardım vardır. Bu miktarın 10 milyonunu 2014 yılı içinde TC yardım heyeti onayladı, kalan kısım için de gene TC Yardım heyetinden olumlu görüş alındığı bilgisi idare tarafından verildi. Yani bu 14 milyon TL eğer bir sorun yaşanmaz da TC yardım heyeti tarafından verilirse projelere harcanacak ve bitecektir. Bu nedenle 111milyondan 14 milyonu çıkarırsak geriye 97 milyon kalır. Bu bütçede esas konuşmamız gereken rakamdır.
Giderler kısmında idarenin verdiği bilgi, minimumlardır… Yani minimum 97 milyon TL giderin dengelenmesi gerekmektedir.
Bu nedenle gelirler kısmının incelenmesi gerekir. Dolayısıyla öncelikle değerlendirmemiz gereken 2014 bütçesinin gerçekleşme kısmıdır.
Geçen yıl Lefkoşa Belediyesi 69 milyon TL gelir elde etmiştir.Bunun 3 milyonu faiz affı kanun hükmünde kararname ile elde edilen gelirdir. Bu durumda belediyenin kendi performansı ile elde ettiği 66 milyondur. Bu durumda 97 milyonluk giderin kapatılması için Lefkoşa Belediyesinin kapatması gereken 31 milyonluk fark vardır.
Bu 31 milyon kapanabilir mi?
Bunun için 69 milyonluk gelirler kalemine bakmak gerekir.Geçen yıl bunun 34 milyonu devlet katkısı olarak geldi. Bu durumda faiz affıile beraber belediye yaklaşık 32 milyon topladı. Bu sene için bütçede bu konuda öngörülen miktar 57 milyondur…
Bütçedeki “01 vergi” kalemi altındaki tüm kalemlerden 15 milyon toplanmışken bu seneki bütçeye bu rakam 25 milyon; “02 vergi dışı”kalemi altındaki tüm kalemlerden 16 milyon toplanmışken bu seneki bütçeye bu rakam 32 milyon olarak yazılmış ve hedef konmuştur!
Bu hedeflere ulaşmak mümkün mü?
Bu durumda borçlardaki bakiyelere yakından bakmak gerekir. Son iki dönemde Kadri Fellahoğlu’nun “normalleşme” ve Mehmet Harmancı’nın “faiz affı yasası” ile birlikte ayrıca kendi performanslarını yansıttıklarını düşündüğümüz 2013-214 yılı borç bakiyeleri bu hedeflerin ulaşılması çok mümkün olmayan hedefler olduğunu söylemektedir.
Bu iki yıla baktığımızda su kullanımı bakiyesi -1.139.474 TL,Meslek vergisi -723.165 TL, Temizlik -417.660 TL, Kanalizasyon -348.743 TL oldu;yani bakiyeler şişmektedir. Toplam borç, vergi affı kararnamesi etkisi diğer kalemlere de yansımış yukarda söylediğimiz 3 milyon TL eksilme olmuştur. Toplam borç 36 milyondan 33 milyona düşmüştür. Ancak bu da kendi performansımızla değil, bir dış etken yardımıyla mümkün olmuştur.
Denk bir bütçe için 31 milyon TL ek bir para toplamanın elbette tüm sorunu çözmeyeceği de açıktır. Belediyenin toplam borcunu eritmek için de bunun üzerine ek gelir elde edilmesi gerekir… Bu da sorunun başka bir yönüdür.
Bu 31 milyon eksik giderin 5 milyonunun devlet katkısı olarak geleceği öngörülmektedir. Devlet katkısı 34 milyondan 39 milyona çıkacak… Hizmetlerin yeniden fiyatlandırılması için geçen tüzüklerden dolayı aynı performans tutturulursa 3-4 milyon ek gelir elde edilmesi muhtemel olduğu öngörülmektedir. Bu nedenle idare 10 milyonluk bir doğal artışı olduğunu iddia etmektedir ki bu da aşağı yukarı kabul edilebilir bir rakamdır. Bu durumda geriye hala daha 21 milyonluk bir açık kalmaktadır. Bunun anlamı gerçekçi olarak 2015 bütçesinin 21 milyon TL açık vermesi hedefi ile yapıldığıdır.
Böyle bir açığın uzunca bir süredir olduğu gibi “kaynağı” 16 milyon TL sosyal sigorta ve ihtiyat sandığı yatırımlarıdır. Bunların yapılmaması halinde bile hala daha en az 5 milyon TL açık söz konusudur. Toplu İş Sözleşmesi için Başkanın hazırladığı kendi önerilerinde ön gördüğü tasarruf ise eğer sendika kabul ederse 3 milyon TL’dir. Bu öneriler için ekonomik düzenleme getiren, 1 Mayıs ödeneğinin memura yapılmaması, çalışanlara Bayramlık ödemelerinde düzenleme ve aile yardımının bir rakama sabitlenmesidir.
Bu bütçe ile yalnız TC’den gelecek kaynakla alt yapıya yatırım yapabilecek, çalışanların sigorta ve ihtiyat sandığı ödenemeyecek,toplam borca dokunulamayacak ama eksik yatırımlardan ve faizlerden dolayı toplam borç da artmaya devam edecek… Örneğin faizsiz, İhtiyat sandığı ve sosyal sigorta borçları şu aşamada 80 milyon civarındayken yıl sonu öngördüğümüz gibi ödemeler yapılmazsa 100 milyon TL’ye yanaşmış olacak…
Böylesi koşullarda bu bütçeye olumlu oy verme imkânımız yoktur.
