Meclis Dilekçe Ve Ombudsman Komitesi’nin 11 Milyon Dolarlık Ercan’daki ihalesiz hizmet alımı ile ilgili raporu yayınlandı. Raporda Başsavcılık ve Merkezi İhale Komisyonu yetkililerinin değerlendirmelerinde ciddi iddialara yer verildi. İlgili rapordaki Başsavcılık ve Merkezi İhale Komisyonu yetkililerinin şu görüşlerine verildi:
“Ombudsman Raporuna konu Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nden ve/veya Türkiye Cumhuriyetinden teknik ve hukuki konularda hizmet alımına ilişkin olarak ise gerek Başsavcılıktan, gerekse de Merkezi İhale Komisyonundan herhangi bir görüş talep edilmediği belirtilmiştir. Başsavcılık temsilcisi, T&T Havalimanı İşletmeciliği İnşaat Sanayi ve Ticaret Şirketi Limited ile yapılan “İşletme Hakkı Devri Sözleşmesi”ne ek teşkil eden sözleşmede “Proje müellifleri haricinde İdarenin kendi kadrolu personeli ve/veya resmi kurum kuruluş personeli ile yapacağı ve/veya yaptıracağı kontrollük hizmetlerinde, personelin her türlü ücreti ve ücretle ilgili tüm giderleri İdareye ait olacaktır” şeklinde yer alan ifadeye göre, konu hizmetler ile ilgili olarak işletmeci şirkete para ödettirmenin mümkün olamayacağını ve hukuki müşavirlik hizmetinin ise zaten sözleşmede yer almadığını Komitenin bilgisine getirmiştir. Başsavcılık temsilcisi, ayrıca, Anayasaya göre Devletin hukuk danışmanının Başsavcı olduğu ve her türlü hukuki hizmeti onun verdiği, dolayısıyla dışarıdan hukuki müşavirlik hizmeti almanın Anayasanın ilgili maddesini “bypass” ettiğini ifade etmiştir. Başsavcılık temsilcisi, devamla, Ulaştırma Bakanlığının konu ile ilgili denetleme yetkisi olduğunu ancak, gerek Özelleştirme Yasası gerekse de ilgili “İşletme Hakkı Devri Sözleşmesi” tahtında, “idare”nin Para, Kambiyo ve İnkişaf Sandığı İşleri Dairesinin bağlı olduğu Bakanlık olduğunu, bunun ise şu anda Maliye Bakanlığı olduğunu ifade etmiştir. Başsavcılık yetkilisi, tüm bunlardan hareketle, Ombudsman Raporuna konu hizmet alımının ancak Maliye Bakanlığı’nın koyacağı esaslar çerçevesinde veya hizmet alımına konu şirketin hangisi olacağının ve yapılacak sözleşmenin içeriğinin Maliye Bakanı tarafından onaylamasını müteakip Ulaştırma Bakanının yetkilendirilmesi suretiyle gerçekleştirebileceğini vurgulamıştır.”
Tüm bu iddialara rağmen Komite raporunda ihalenin iptalini talep edemedi ve rapor şöyle sona erer:
Komitemiz, Ombudsman Raporu ile ilgili yapmış olduğu incelemeler sonucunda aşağıdaki hususları Genel Kurulun dikkatine getirmeyi uygun görmüştür:
- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Ercan Havaalanının İşletme Haklarının Devredilmesi Projesi yapım, yönetim ve işletim işlerine ilişkin izleme, müşavirlik, kontrollük ve hukuk hizmetlerinin alınması amacıyla Ulaştırma Bakanlığı ile Diamond Green Yönetim ve Danışmanlık Hizmetleri Limited Şirketi ve APCO Teknik Müşavirlik ve Taahhüt Anonim Şirketi arasında kurulan iş ortaklığı arasında bir sözleşme aktedilmiş, sözleşmenin aylık bedelinin peşin ve net 225 Bin Amerikan Doları ve süresinin 50 ay olduğu sözleşmede belirtilmiş; Bakanlık tarafından hizmet alımının Ercan Havaalanı işletmecisi olan T&T Hava Limanı İşletmeciliği İnşaat ve Ticaret Şirketi Limited tarafından ödenmesi öngörülmüş, konu işletmeciye bildirilmiş, işletmeci tarafından bugüne kadar iki ödeme yapılmış olmakla birlikte, işletmeci bu hususta itirazı olduğunu bildirmiş, ancak konuyu yargıya taşımamıştır.
- Ulaştırma Bakanı Sayın Tahsin Ertuğruloğlu tarafından Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki kurum veya kuruluşlardan Ombudsman Raporuna konu hizmetlerin tümünün veya bir kısmının ücretli veya ücretsiz olarak alınıp alınamayacağına yönelik geniş kapsamlı bir araştırma yapılmamıştır.
- Başsavcılık yetkilisi, Ulaştırma Bakanının konu sözleşmenin imzalanması aşamasında Maliye Bakanından ayrıca yetki veya onay alması gerektiği görüşünde olduğunu vurgulamıştır.”
Raporun tamamı
CUMHURİYET MECLİSİ
DİLEKÇE VE OMBUDSMAN KOMİTESİNİN
“BAKANLAR KURULUNUN 14 EKİM 2015 TARİHİNDE, Ö(K-I) 449-2015 NUMARALI KARARI İLE ULAŞTIRMA VE HABERLEŞME HİZMETLERİNİN YENİDEN YAPILANDIRILMASI ÇERÇEVESİNDE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİNDEN VE/VEYA TÜRKİYE CUMHURİYETİNDEN TEKNİK VE HUKUKİ KONULARDA HİZMET ALIMINA İLİŞKİN YÜKSEK YÖNETİM DENETÇİSİ (OMBUDSMAN) RAPORU (O.B.R.No:7/4/2016)”NA
İLİŞKİN RAPORUDUR
Komitemiz, 2, 4, 8, 16, 29 Şubat, 4, 10 ve 17 Mart 2016 tarihlerinde yapmış olduğu toplantılarda, 38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasasının 15’inci ve 16’ncı maddeleri tahtında hazırlanarak Cumhuriyet Meclisine sunulan, Ek’teki “Bakanlar Kurulunun 14 Ekim 2015 Tarihinde, Ö(K-I) 449-2015 Numaralı Kararı ile Ulaştırma ve Haberleşme Hizmetlerinin Yeniden Yapılandırılması Çerçevesinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinden ve/veya Türkiye Cumhuriyetinden Teknik ve Hukuki Konularda Hizmet Alımına İlişkin Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Raporu”nu, Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Sayın Emine Dizdarlı’nın, Ulaştırma Bakanı Sayın Tahsin Ertuğruloğlu’nun konu ile ilgili vermiş oldukları bilgiler çerçevesinde ve konuya ilişkin Başsavcılık ile Merkezi İhale Komisyonu yetkililerinin vermiş oldukları bilgiler ışığında çalışmalarını ve incelemelerini tamamlayarak Raporu görüşmüştür.
Cumhuriyet Meclisi İçtüzüğünün 21’inci maddesinin (1)’inci fıkrasının (D) bendi kuralları, Komitemizin, Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası tahtında Meclis Başkanlığına gönderilen raporları inceleyerek görüşmesini, konuyla ilgili Komite Raporunun Genel Kurula sunulmasını ve Raporun Genel Kurulda oylama yapılmaksızın görüşülmesini öngörmektedir. Bu çerçevede Komitemiz, gündemindeki Ombudsman Raporunu görüşmüştür.
Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Sayın Emine Dizdarlı, 38/1996 Sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasasının 15’inci maddesinin basında çıkan haberler, elde ettiği duyumlar ve yaptığı gözlemler sonucu re’sen harekete geçebileceği hususunda verdiği yetkiye dayanarak hazırladığını belirttiği Raporunu, 21 Ocak 2016 tarihinde basına açıklamış ve yine aynı tarihte Cumhuriyet Meclisine sunmuştur.
Komitemiz Ombudsman Raporunu, Raporun hazırlanış şekli, içeriği ve ilgililerden konuyla ilgili alınan görüşler çerçevesinde üç aşamada incelemeyi ve Komite Raporunu da bu doğrultuda hazırlamayı uygun görmüştür.
Komitemiz ilk önce Ombudsman Raporlarının hazırlanış şekline ilişkin bilgi edinmek amacıyla 38/1996 Sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasasının ilgili maddelerini incelemeyi uygun bulmuştur. 38/1996 Sayılı bu Yasada, Ombudsman raporlarının hazırlanması ve öncesindeki soruşturma safhası ile ilgili kuralları incelendiği zaman, Ombudsmanın hakkında soruşturma açılan hizmete ilişkin olarak ilgili kamu görevlisine, kamu personeline ve/veya kişilere konu hakkında görüşlerini açıklama fırsatı, kişiyi olumsuz yönde etkileyecek nitelikte Rapor çıkacağına kanaat getirmesi halinde ise kişiye kendisini savunma fırsatı vermesi gerektiğine ilişkin düzenlemeler olduğu görülmektedir. Nitekim, kişilerin görüşlerini veya savunmalarını içermeyen hiçbir Raporun, bu kişileri olumsuz yönde etkileyecek nitelikte olamayacağı ve soruşturmanın aleni yapılamayacağı da ilgili maddelerde ayrıca düzenlenmiştir. Bu bilgiler ışığında, gerek Raporun içeriği gerekse de toplantıya katılan Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Sayın Emine Dizdarlı ve Ulaştırma Bakanı Sayın Tahsin Ertuğruloğlu’nun ifadeleri de göz önünde bulundurulduğunda; Rapora konu hususlarda Bakanlıktan veya Bakandan yazılı veya sözlü olarak Resmi bilgi istenilmediği, Ombudsman tarafından konu ile ilgili olarak 6 Ocak 2016 tarihli bir basın açıklaması aracılığıyla Bakana birtakım sorular sorulduğu, bu soruların soruşturmanın bir parçasını oluşturduğu, Bakanın ise bu sorular ile ilgili olarak medyada ve Meclis Kürsüsünde yapmış olduğu açıklamalar dışında Ombudsmana yazılı herhangi bir cevap vermediği, Ombudsman Raporundaki konulara ilişkin bilgi akışı ve/veya tartışmaların basın aracılığı ile yapıldığı, Bakandan savunma alınmadığı veya talep edilmediği, dolayısıyla Bakanın görüş veya savunmasının da konu Raporda yer almadığı gözlemlenmektedir.
Komitemiz konu Raporu incelerken öncelikle Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Sayın Emine Dizdarlı’yı, daha sonra da Ulaştırma Bakanı Sayın Tahsin Ertuğruloğlu’nu ve sonrasında da Başsavcılık ve Merkezi İhale Komisyonu yetkililerini Komite toplantısına çağırarak dinlemiştir.
Komitemize, Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Sayın Emine Dizdarlı’nın katılımı ile gerçekleşen toplantıda aşağıdaki bilgiler verilmiştir:
6 Ocak 2016 tarihli basın açıklaması aracılığı ile Ulaştırma Bakanı Sayın Tahsin Ertuğruloğlu’na Ombudsman tarafından sorulan sorulara Bakanın, Rapor gününe kadar konu ile ilgili birçok açıklama yapmakla beraber, cevap vermediği tespitinden yola çıkarak, bu sorular ile ilgili olarak yapmış olduğu soruşturma neticesinde varmış olduğu bulguları Raporunda açıklamıştır. Raporda, Sayın Bakanın, Ercan Havalimanını çalıştıran T&T Hava Limanı İşletmeciliği İnşaat ve Ticaret Şirketi Limitedi denetlemek üzere müşavirlik ve hukuk hizmetlerinin elli ay süre ile ayda peşin ve net olarak 225 Bin Amerikan Doları olmak suretiyle toplam 11 Milyon 250 Bin Amerikan Doları karşılığında Diamond Green Yönetim ve Danışmanlık Hizmetleri Limited Şirketi ile APCO Teknik Müşavirlik ve Taahhüt Anonim Şirketinden, ihalesiz olarak alınmasına karar verdiğini tespit etmiştir. Ombudsman Sayın Emine Dizdarlı alınan kararın, 32/1983 sayılı Hazine Malları Yasası tahtında çıkarılan Devlet İhale Tüzüğüne, ihaleye çıkılması gerekirken çıkılmadığı ve elden teklif ön koşullarının da her hâlükârda yerine getirilmediği gerekçeleriyle aykırı olduğu ve dolayısıyla da usulsüz ve/veya yetki aşımı neticesinde alınan bir karar olduğu tespitini yapmakta ve iptal edilmesi gerektiği görüşünü benimsemektedir.
Ombudsman Sayın Emine Dizdarlı, devamla, Ulaştırma Bakanlığı tarafından ihaleye çıkılmamasına rağmen, Türkiye Cumhuriyetindeki şirketlerin bu hizmet alımından nasıl haberdar olduğunu sorgulamış ve Sayın Bakanın söz konusu şirket yetkililerini tanımadığını söylemenin mümkün olmayacağını ifade etmiştir. Raporda, ayrıca, hizmet alımı yapılan şirketlerin 10 Bin Türk Lirası sermaye ile kurulduğu ve sadece 11 aylık olduğu ve “tecrübeli” olarak addolunmalarının mümkün olamayacağı ifade edilmiş, konu hizmet bedelinin ise fahiş olduğunun aşikar olduğu vurgulanmıştır. Konu bedelin fahiş olup olmadığı ile ilgili tespitin nasıl yapıldığı sorusuna karşılık Ombudsman Sayın Emine Dizdarlı, bedelin fahiş olduğunun Rapor sonrasında temas kurma imkanı bulduğu bir takım uzmanlar tarafından da ifade edildiğini, ayrıca bu tip hizmet alımlarında hizmetin niteliğine göre ücretlendirmenin ayrı kalemler altında detaylandırılması gerektiği bilgisinin de kendisine verildiğini, ancak Ombudsman Raporu hazırlandıktan sonra kendisine ulaşan bu bilgilere Raporunda yer verme imkanı bulmadığını ifade etmiştir. Raporda konu denetimlerin ücretsiz olarak Devlet kurum ve kuruluşlarına yaptırılabileceği gibi Türkiye Cumhuriyeti Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğüne bağlı personele de yaptırılabileceği bilgisi de verilmektedir. Ayrıca, hizmet alımına ilişkin ödemenin kimin tarafından yapılacağı ile ilgili şartın sözleşmenin içerisinde yer almamasının yasal dayanağı olmadığı, ileride Devlet aleyhine açılacak bir davada karşı tarafın yasal işlem başlatması ve davalarında başarılı olması halinde Devletin ve keza 27/2013 Sayılı İyi İdare Yasası tahtında Ulaştırma Bakanı Sayın Tahsin Ertuğruloğlu’nun doğabilecek zararı ödemesinin zorunlu olabileceği Raporda vurgulanmaktadır.
Ombudsman Sayın Emine Dizdarlı Komitemizde sorulan sorular üzerine, özetle, görevinin hatalı bir kararın düzeltilmesi veya geri alınmasını sağlamak olduğunu, Raporunda yolsuzluk yönünde veya kimsenin şahsına yönelik bir iddiasının olmadığını, iddiasının tamamen ilgili yasaya uyulmama veya usulsüzlük üzerine olduğunu ve meseleyi iyi niyetli yapılan bir hata olarak değerlendirdiğini ifade etmiştir.Ombudsman Sayın Emine Dizdarlı talebinin ilgili kararın Raporu ışığında iptal edilmesi yönünde olduğunu da ayrıca belirtmiştir.
Komitemiz Sayın Emine Dizdarlı ile yapılan toplantı sonrasında Ombudsman Raporu ile ilgili incelemelerine devam etmiş ve bu çerçevede, ikinci olarak, Ulaştırma Bakanı Sayın Tahsin Ertuğruloğlu’nu dinlemiştir. Sayın Bakan, Komitenin gündeminde üzerinde iyice çalışılmış ve yeterince araştırılarak hazırlanmış bir Ombudsman Raporu olmadığını, konunun Ombudsman Sayın Emine Dizdarlı’nın TAK Ajansına vermiş olduğu bir açıklama ile kamuoyu bilgisine geldiğini, Bakanlığa ya da şahsına yazılı veya sözlü olarak Resmi herhangi bir soru yöneltilmediği gibi cevap veya açıklama da talep edilmediğini vurgulamıştır. Sayın Bakan, devamla, Ercan ile ilgili denetim konusunun kendisinin göreve gelmesinden önceki dönemde, üç yıl boyunca sürüncemede kalması ve Ercan Havaalanının işletmeciliğini alan T&T Hava Limanı İşletmeciliği İnşaat ve Ticaret Şirketi Limited tarafından sözleşmeye (İşletme Hakkı Devri Sözleşmesi) uygun yatırımların yapılıp yapılmadığının denetlenmesinin ivedilikle gerekli olduğu düşüncesiyle harekete geçtiğini, bu çerçevede Planlama ve İnşaat Dairesine sürecin hızlandırılması, ekibin yeniden tayin edilmesi ile ilgili talepte bulunduğunu, ancak devamındaki yazışmalarda sürecin sağlıklı gitmediğini, dolayısıyla da KKTC’de yardım alabileceği herhangi kurum veya kuruluş olmadığı kanaatine vardığını ve bu nedenle de Türkiye Cumhuriyeti’ndeki tanıdıklarına, dostlarına başvurarak konu ile ilgili girişimlerde bulunduğunu Komitemize aktarmıştır.
Sayın Bakan, denetimin sadece kontrolörlük işi olmadığını, hukuki, teknik, mimari ve mali boyutları olduğunu, 2017 Ocak ayında yapılması öngörülen ciro paylaşımı kapsamında T&T şirketinin hesaplarının da denetleneceğini, dolayısıyla kontrolör firmanın geniş kapsamlı olarak vereceği konu hizmetlerin önemli ve gerekli olduğunu ifade etmiştir. Sayın Bakan, sorulan sorular üzerine Türkiye Cumhuriyeti yetkili makamlarından konu ile ilgili talepte bulunduğunu ancak kendisine sürekli görevlendirilebilecek bir ekip bulunmadığı cevabı verildiğini, bunun kendisi için yeterli olmadığını, inşaatı süratlendirme kararlılığında olduğunu ve bunun için de Ercan’da sürekli görev yapacak bir kadroya ihtiyaç duyduğunu Komiteye aktarmıştır. Sayın Bakan devamla, ilgili müşavirlik şirketinin 24 saat Ercan’da olduğunu, burada bu projeyi denetleyebilecek, işi bu derece uzmanca bilen, daha önce havaalanı veya pist yapmış bir ekibin olmadığını ve her hâlükârda, yapılacak işlerin Planlama İnşaat Dairesinin teknik ekibinin imzasından geçmek zorunda olduğunu ve müşavir şirketin bunlara alternatif olmadığını belirtmiştir.
Sayın Bakan, bu gerekçelerle, konu ile ilgili hizmet alımı yapabilmek için Bakanlar Kurulu’ndan yetki talep ettiğini ve aldığını, tüm faaliyetlerde Devlete mali külfet yaratmama temel ilkesini göz önünde bulundurduğunu ve kendisine yetki veren Bakanlar Kurulu Kararının da zaten bu yönde olduğunu ayrıca vurgulamıştır. Tekliflerin elden alındığını ifade eden Sayın Bakan, teklif veren şirketlere arkadaşları ve Türkiye Cumhuriyetindeki bağlantıları sayesinde ulaştığını, T&T Hava Limanı İşletmeciliği İnşaat ve Ticaret Şirketi Limited’in tabi olduğu ihale şartnamesi ve/veya sözleşmelere göre denetim hizmet bedelini, T&T Hava Limanı İşletmeciliği İnşaat ve Ticaret Şirketi Limited’in ödeyeceği nedeniyle de elden alınan teklifleri veren şirket sahiplerinin kim oldukları ile ilgili detaylı bir araştırma yapma gereği duymadığı bilgisini vermiştir. Ombudsman Raporunda hizmet alınan şirketlerin kısa süre önce kurulmuş olduğunun ve “tecrübeli” olmadıklarının ifade edilmesi ile ilgili olarak ise Sayın Bakan, bunun bir önemi olmadığının, projede çalışacak kişilerin özgeçmişlerinden tecrübeli olduklarının ve Türkiye’deki devasa projelerde bulunduklarının açıkça görülebileceğinin bilgisini Komitemize iletmiştir. Sayın Bakan, Raporda adı geçen Avukat Ömer Elmas ile Bakan olduktan ve hukukçu arayışına girdikten sonra, Türkiye Cumhuriyetindeki tanıdıkları vasıtasıyla tanıştırıldığını ve kendisi ile bu çerçevede görüştüğünü ve Ercan Havaalanından aldırttığını ve teklifi kabul edilen şirket ile alakası olduğunu ise son geceye kadar bilmediğini ifade etmiştir. Sayın Bakan, hangi şirketlerden elden teklif alınacağını araştırırken adı geçen şahıstan herhangi bir tavsiye almadığını, dolayısıyla da konu şirket veya şirketlerle önceden başka bir alakası olmadığını ve hâlükârda, ilgili şirketle bu nedenle bir anlaşma imzalanmadığını da ayrıca vurgulamıştır. Anlaşılan hizmet bedelinin “fahiş” olduğu yönünde Ombudsman Raporunda yer alan ifadeye cevaben ise Sayın Bakan, bu tip meselelerde kontrolörlüğün ihale bedelinin % 1 ile % 10’u arasında değişebileceği, uluslararası uygulamaların bu yönde olduğu, konu hizmet bedelinin Ercan ihalesinin % 4.5’ine tekabül etmesi hasebiyle uluslararası standartlara uygun olduğu ve dolayısıyla da “fahiş” olmadığı yönünde bilgi vermiştir. Sayın Bakan, devamla, Ombudsman Raporu ile ilgili sürecin T&T Hava Limanı İşletmeciliği İnşaat ve Ticaret Şirketi Limited’e, Rapora konu meblağı ödememesi yönünde telkinde bulunulması çerçevesinde geliştiğini ve bu yaklaşımın hatalı olduğuna inandığını da ifade etmiştir.
Komitemiz, sonraki toplantısında Başsavcılık ve Merkezi İhale Komisyonu yetkililerini dinlemiş ve Ombudsman Raporunun içeriği ile ilgili olarak kendilerinden bilgi almıştır. Toplantıda, Devlet kurum ve kuruluşlarına yapılacak tüm mal alımı, hizmet alımı veya kiralama gibi işlemlerin Devlet İhale Tüzüğü uyarınca yapılması gerektiği, bu hususta yetkili makamın ise Merkezi İhale Komisyonu olduğu ifade edilmiştir. Tüzük dışında kalan ve/veya ihalesiz olarak Bakanlar Kurulu uhdesinde yapılacak işlerde, Bakanlar Kurulunun koşulları belirleme yetkisi olmakla beraber, genelde, Bütçe Dairesi aracılığıyla Merkezi İhale Komisyonunun görüşünün de alındığı, Ombudsman Raporuna konu Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nden ve/veya Türkiye Cumhuriyetinden teknik ve hukuki konularda hizmet alımına ilişkin olarak ise gerek Başsavcılıktan, gerekse de Merkezi İhale Komisyonundan herhangi bir görüş talep edilmediği belirtilmiştir. Başsavcılık temsilcisi, T&T Havalimanı İşletmeciliği İnşaat Sanayi ve Ticaret Şirketi Limited ile yapılan “İşletme Hakkı Devri Sözleşmesi”ne ek teşkil eden sözleşmede “Proje müellifleri haricinde İdarenin kendi kadrolu personeli ve/veya resmi kurum kuruluş personeli ile yapacağı ve/veya yaptıracağı kontrollük hizmetlerinde, personelin her türlü ücreti ve ücretle ilgili tüm giderleri İdareye ait olacaktır” şeklinde yer alan ifadeye göre, konu hizmetler ile ilgili olarak işletmeci şirkete para ödettirmenin mümkün olamayacağını ve hukuki müşavirlik hizmetinin ise zaten sözleşmede yer almadığını Komitenin bilgisine getirmiştir. Başsavcılık temsilcisi, ayrıca, Anayasaya göre Devletin hukuk danışmanının Başsavcı olduğu ve her türlü hukuki hizmeti onun verdiği, dolayısıyla dışarıdan hukuki müşavirlik hizmeti almanın Anayasanın ilgili maddesini “bypass” ettiğini ifade etmiştir. Başsavcılık temsilcisi, devamla, Ulaştırma Bakanlığının konu ile ilgili denetleme yetkisi olduğunu ancak, gerek Özelleştirme Yasası gerekse de ilgili “İşletme Hakkı Devri Sözleşmesi” tahtında, “idare”nin Para, Kambiyo ve İnkişaf Sandığı İşleri Dairesinin bağlı olduğu Bakanlık olduğunu, bunun ise şu anda Maliye Bakanlığı olduğunu ifade etmiştir. Başsavcılık yetkilisi, tüm bunlardan hareketle, Ombudsman Raporuna konu hizmet alımının ancak Maliye Bakanlığı’nın koyacağı esaslar çerçevesinde veya hizmet alımına konu şirketin hangisi olacağının ve yapılacak sözleşmenin içeriğinin Maliye Bakanı tarafından onaylamasını müteakip Ulaştırma Bakanının yetkilendirilmesi suretiyle gerçekleştirebileceğini vurgulamıştır.
Başsavcılık yetkilisi, esas sözleşme olan İşletme Hakkı Devri Sözleşmesi’nin zamanında “çok hızlı, acele yapılmış” bir sözleşme olduğunu belirtmiş, bu nedenle de imzalanmasını takip eden süreçte ek bir sözleşme yapılmasına ihtiyaç duyulduğunu ve yapılan ek sözleşmenin de bu çerçevede imzalandığını ifade etmiştir. İlgili dönemde konu ile ilgili hızlı bir çalışma yapıldığı ve ek sözleşme ile mevcut sözleşmedeki bazı sıkıntıların idarenin lehine düzeltildiği belirtilmiştir. Başsavcılık yetkilisi sorulan sorular üzerine, “Proje müellifleri haricinde İdarenin kendi kadrolu personeli ve/veya resmi kurum kuruluş personeli ile yapacağı ve/veya yaptıracağı kontrollük hizmetlerinde personelin her türlü ücreti ve ücretle ilgili tüm giderleri İdareye ait olacaktır” ifadesinin ek sözleşmeye eklenmesinin bir kusur olmadığını, çünkü başka bir maddede elde edilen kazanımların daha değerli olduğunu ifade ederek, yapılan bazı değişikliklerin önemi ve sağladığı kazanımlar ile ilgili örnek vermiştir.
Komitemiz, Ombudsman Raporu ile ilgili yapmış olduğu incelemeler sonucunda aşağıdaki hususları Genel Kurulun dikkatine getirmeyi uygun görmüştür:
- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Ercan Havaalanının İşletme Haklarının Devredilmesi Projesi yapım, yönetim ve işletim işlerine ilişkin izleme, müşavirlik, kontrollük ve hukuk hizmetlerinin alınması amacıyla Ulaştırma Bakanlığı ile Diamond Green Yönetim ve Danışmanlık Hizmetleri Limited Şirketi ve APCO Teknik Müşavirlik ve Taahhüt Anonim Şirketi arasında kurulan iş ortaklığı arasında bir sözleşme aktedilmiş, sözleşmenin aylık bedelinin peşin ve net 225 Bin Amerikan Doları ve süresinin 50 ay olduğu sözleşmede belirtilmiş; Bakanlık tarafından hizmet alımının Ercan Havaalanı işletmecisi olan T&T Hava Limanı İşletmeciliği İnşaat ve Ticaret Şirketi Limited tarafından ödenmesi öngörülmüş, konu işletmeciye bildirilmiş, işletmeci tarafından bugüne kadar iki ödeme yapılmış olmakla birlikte, işletmeci bu hususta itirazı olduğunu bildirmiş, ancak konuyu yargıya taşımamıştır.
- Ulaştırma Bakanı Sayın Tahsin Ertuğruloğlu tarafından Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki kurum veya kuruluşlardan Ombudsman Raporuna konu hizmetlerin tümünün veya bir kısmının ücretli veya ücretsiz olarak alınıp alınamayacağına yönelik geniş kapsamlı bir araştırma yapılmamıştır.
- Başsavcılık yetkilisi, Ulaştırma Bakanının konu sözleşmenin imzalanması aşamasında Maliye Bakanından ayrıca yetki veya onay alması gerektiği görüşünde olduğunu vurgulamıştır.
Komitemiz, İçtüzüğün 21’inci maddesinin (1)’inci fıkrasının (D) bendi kuralları uyarınca hazırlamış olduğu Raporu Genel Kurulun bilgi ve hassasiyetle değerlendirmesine sunar.
