Brexit konusu gündeme girdi gireli birkaç senedir bu konudaki tartışmaları daha fazla İngilizce yayınlardan ve iki senedir üstüste gittiğim İngiltere’de basından yakından takip etmeye çalıştım. Daily Mirror, Guardian ve Times gibi gazetelerin dijital yayınlarından da onlarca makale okumaya çalıştım. Şunu açıkça Kabul edelim; aslında İngiliz halkının büyük bir çoğunluğu ekonomisi çok iyiydi diye geçmişten beri devamlı ülkeye yabancıların gelmesinden artık el yaka silkmeye başlamıştı. Bir zamanlar ekonomi iyiydi ve ucuz işgücüne de çok ihtiyaç vardı. Gelgelelim, İngiliz ekonomisi, 1980’li yıllardan sonra diğer kapitalist ülkelerin sıkışması gibi sorunlarla karşı karşıya kaldı ve ülkede artık ekonomi serbest piyasa liberal ekonomi şartlarının, bilhassa sosyal yardım ve sağlık olanaklarını da etkilemesiyle, daha da sıkışmaya başladı. Aslında dünya üzerinde Global olarak kapitalist sistem sorunlarla karşı karşıya. Ülkeler yeni bir paylaşım savaşına başladılar, bu şimdilik ekonomik alanda oluyor ama değişim tek adam rejimlerine kadar iç sistemleri zorlamakta. İklimsel değişiklikler ise başka bir sorun… Belli ki İngiliz çalışan kesimleri bile artık tepkilerini sisteme vereceklerine, daha fazla gittikçe artan ve sosyal bir sorun haline gelen göçmen akınlarından şikayet etmeye, hatta ülkedeki sosyal sorunları da buna bağlamaya başladılar ki, aslında göçlerin her ülkeye sosyal yönden sorunları olur. Bugün Suriyelilerin Türkiye’ye gidişi de sosyal sorunlar yarattı ve maalesef Türk halkı Suriyeli göçmenlere karşı bir tepki içinde (Zavallı Kıbrıslıtürklerin bu konuda seslerini duyan olmadı). Boris Johnson’un aslında seçimleri kazanması sadece bundan
değildir ama kazanmasının altında yatan nedenlerden biri olan , İngiliz halkının bu tepkisi de yabana atılır gibi değildir. Mevcut sistem yerine şu anda görülen, yani yabancı göçmen akını, elbette bu göçmen akınıyla ücretlerin düşmesi ve de gene yabancı göçmenlere sağlanan olanaklar da bu konuda İngiliz halkının tepkisini kazandı. Son Suriye olayı dışında mesela Doğu bloku’ndan veya Balkanlardaki Yugoslavya iç savaşından kaynaklanan göçler de İngiltere’de sorunlar yarattı. Bunu çarşıya çıktığınızda dilenen Yugoslav veya Balkan göçmenlerine sade İngiliz vatandaşlarının bile tepki göstermelerinden anlıyordunuz. Yani 1990’lara kadar dayanan bir xenophobia veya yabancı düşmanlığı da geliyorum dedi ve bu genelde hem orta kesimlerde hem çalışan kesimlerde hem de sağ partilerde meydana gelen tepkiler yarattı. Son Suriye İç Savaşı ile yaşanan yığınsal göçlerle de bu daha da ayyuka çıktı. İngiliz hükümetleri benefitleri (sosyal yardımları) kısmaya başladı ve kısmalar daha fazla bu göçmen akınına bağlandı. İngiltere’deki Kıbrıslıtürk nüfusun Brexit’i desteklemesi de bu benefitlerin kesilmesine dayanıyordu.
Jeremy Corbyn aslında ideolojik olarak belki AB’ye veya kapitalizme de karşı olabilirdi ama Brexit’e karşı bir tavır koyamadı. Göçmen sorununa çözümler getiremedi veya bu konuda çalışanları tatmin edemedi.İkircikli davrandı.Normalde Corbyn’in aslında çözümü AB Meclisi içindeki sol partilerle birlikte hareket edip, AB içinde kalmayı desteklemesi gerekiyordu ama tutumunu belli etmedi veya bu konuda çözüm önerileri pek inandırıcı gelmedi. Etkin olamayıp ikircikli tutumlarını yenemeyince de parti içindeki AB’ci unsurlar arasında tepki çekti.AB için ikinci bir referendum önerisi de pek toplumdaki yukarıdaki trendden dolayı beğeni bulmadı. İngiltere solu, Avrupa içindeki sol olmadan ne
yapacaktı? İngiltere okyanus ortasında ayrı bir sandalda mı gidiyordu? Kiminle hareket edecekti? O da belli değildi ve Corbyn sağlığa veya ekonomiye getireceği çözüm yollarıyla pek inandırıcı olamadı. Kaybetmesinin en büyük sebeplerinden biri bu olsa gerek.
Fakat İngiltere’de yabancı düşmanlığı veya göçmen dalgalarına karşı gerek Muhafazakarların kazanması gerekse yükselen milliyetçilikle İrlanda’daki milliyetçilikler ve de İskoçya’nın bağımsızlık arzularını yükseltmesi, İngiltere’yi bekleyen başlıca sorunlar olacak. Bu arada İngiliz vatandaşları AB ülkelerinde nasıl dolaşabilecek? İngiltere’nin diğer Avrupa ülkeleriyle ticareti nasıl olacak? İngiliz mallarına konacak vergiler, etraftaki denizlerde ballıkçılık ve diğer ekonomik faaliyetler ne olacak?
Evet muhafazakarlar kazandı, C orbyn ve İşçi Partisi geriledi ama şu anda artık İngiltere’yi AB’yle ilgili siyasal ve ekonomik sorunlarla İrlanda ve İskoçya sorunları bekliyor, milliyetçiliğin yükseldiği yerde sosyolojik olarak başka milliyetçilikler de yükselir tezi gerçekleşebilir. İngiliz milliyetçiliği İrlanda ve İskoçya milliyetçiliklerinin yükselmesine de sebep oldu. Boris bu sorunları bu yeni dönemde nasıl aşacak göreceğiz…
