Acı olsa da önemli gerçektir: savaşlar ateşkes olarak durulsa da kriz devam etmektedir. Yeri geldiğinde de bu gerçeklik tetiklenir. Üstlik günümüzde sadece ikili değil sistemsel rekabetin de işin içinde olması, dondurulan sorunların yeniden ısıtılması da her an muhtemeldir. Bunun en canlı örneği, son Azerbeycan ve Ermenistan sorunudur. Yeniden çatışma haberleri geliyor. Haberler gelirken, yapılan karşılıklı itamlar da çoğukez taraftarlar dışında pek de hemen inandırıcı bulunmuyor. Fakat kesin durum şu: güney kafyaslar yeniden kaşınıyor. Kaşınırken de sadece Azderbeycan Ermenistan değil, birçok gücün de işin içinde fırsatçılık kovaladığı da anlaşılıyor.
Yeniden Azerbeycan Ermenistan haberleri geliyor. Tabi ki kendisi de ateşkes içinde olan, sorunun devam etiği, uluslararası güçlerin oldukça hem de belirli denecek derecede etkin olduğu, Kıbrısta bu gelişme konusunda şimdilik pek de ilgi olduğunu herzamanki gibi söyleyemem. Oysa yapılan ikili gibi görülen ama öteki kesimlerin de hesapları olan görüşmelerde pek de kötü haberler gelmiyordu. Özellikle ulaşım konusunda iyice yoğunlaştırıldı. Bu arada savaşı kaybeden Ermenistan başbakanı Pasinyan da tarihte az görülen biçimiyle seçimleri yeniden kazandı. Ama, gidişat böyle gibi olurken, ansızın çatışmaların duyulması biraz düşündürücü olmayı getiriyor. Üstelik, Azerbeycan güçleri bu defa direk Ermenistan topraklarını hedef alaması da dikatle sorgulanmasını getiriyor. Böyle de olması gerekir.
Ateşkes süreci ve sorunların çözümsüz kalması halinde denge hesaplarıyla da bağımlı konumu sonucu demek ki çatışma çıkma olasılığı hep göz önünde tutulmalıdır. Belli ki Azerbeycanın askeri gücünün gerçeği, dünya konjektüründeki lehine görülen şartları sınamak istemesi de normal haldir. Amerika ve İngiltere bu fırsatı kulanıp Kafkaslara direk merhaba demek istençleri de malumumuzdur. Türkiyeyi de kulanıp Azerbeycan üzerinden de Orta Asyaya ulaşma stratejileri zaten vardır. Tabi arada zayıflayan Ermenistana da yaklaşıp onu iyice Rusyadan uzaklaştırma da vardır. İsraril ise çaktırmadan en kazançlı çıkmanın tadını çıkarıyor. Azerbeycana yaptığı askeri yardımlarla, elde etiği askeri üst sonucu, iran ve ıraka karşı da suikas ve operasyonları daha rahat gerçekleştirmektedir.
Zaten bu koşullar ta baştan vardı. Peki biraz oynayan ne? Ukrayna savaşı nedeniyle Rusyanın bölge ile alakası mutlaka azaldı. Hele de son Harkof haberleri oldukça konuları daraltıyordu. Rusyanın hem bölgeden asker çekip Ukraynaya göndermesini engelemek hem de bu kırılganlığa dönüştürme hamlesiyle Kafkaslara çıkma hamlesini başta ABD ve ingilterenin yapması da anormal değildir. Rusya bölgenin hala en etkin gücü oluyor. Üstelik savaşı da kontrolü altına alması gerekiyor. Buradan bazı güçleri Ukrayna cepesine çekme istenci de olabilir. Batı hem Rusyaya bir yeni alan açma hem de onların zayıflığını kulanma adına da kaşımayı yayması muhtemeldir. Bu koşulalrda da Aliyefin askeri gücüne de güvenerek Ermenistan sorununu kaşıyarak bazı yeni kazanımlar amaçlaması da ihtimaldir. Bu arada yine başta ABD Ermenistanı Rusyadan uzaklaştırma hamleleri yapıyor. Yapıyor da Ermenistana nasıl yardım göndereeği veya karşıt Azerbeycan kartı nedense yorumcular tarafından eksik brakılmaktadır. Azerbeycan lideri ise net şekilde “Karabağ diye bir sorunumuz yok” diyor. Oysa hala Karabağda yaşayan ermeni gerçeği var. Yeni karışıklıklar ve güce dayanan, fırsat siyaseti şişirilen Güney Kafkaslar her an ısıtılmaya veya kaşınarak birşeyler kazanma alanı olarak çırılçıplak duruyor.
Kısaca, bir yeni Azerbeycan Ermenistan çatışma haberleriyle yeniden Güney Kafkasyayı hatırladık. İmzalanan anlaşmalarla olayın ileriye gideceği beklentilerle sesizliğe dönüşürken, atılan kurşunlar ve hesapçının çok olduğu masada, yeniden kartları karmak isteyenler de olunca, endişe duymak gerekir. Hele Takeci gazeteci gibi bilgisizlik de olunca Karabağ sorununun bitiğini söyleyip Azerbeycanın daha rahat Kıbrıs beklentisini vurgulama duruşu da olması haline tanık olacağız. Emperyalist rekabet ve bölgesel sorunlar iç içe girince, çözülmez denklemde çözüm bulma duraksaması her an bozulup ısınmaya doğru evrilir. Son Ermenistan Azerbeycan çatışma haberleri bunun önemli hatırlatması olarak KIbrısın hafızasına kazılması şart.
