Etiyopya veya eski adıyla Habeşistan, afrikanın ikinci büyük ülkesidir. İlk bağımsız devlet olarak kabullenilir. Sadece, ikinci paylaşım savaşı döneminde İtalyan Musolini faşist devleti tarafından işkal edilip, sonradan kısa dönemli ingilterenin sömürgesi olma dışında, uzun zamandır Afrikanın bağımsız kalan devletidir. Birçok deneğimler de yaşadı. İç savaşlarla Eritrenin kopuşu önemli siyasal kaybetmelerden biridir. İkinci patylaşım savaşı sonrasında Emperyalizmin sömürgesel yeni Afrika örneği oldu. 74 Yılında ise yapılan darbeyle Sovyet yanlısı rejimle, Kapitalist olmayan yolun denediği ülke haline sokuldu. Habeşistan monearşisinden, cumhurieytci devlet nşekline de darbeyle geçtiği tarihtir. Doksanlarda ise Sovyetlerin dağılmasıyla Etoğyadaki rejim de devrildi. Arnavutluk yyanlısı Trikye cepesinin önderliğindeki muhalefet yönetimi ele geçirdi. Yeni açılımlar yaptı.En paradoksal olanı, Etopyanın günümüz taşlarını rejimsel olarak ören Trikye cepesi, şimdi devletin saldırılarıyla karşı karşıya oluşudur.****
Son gelen haberloere göre Etoğyada ordu Trikye bölgesindeki 3 kasabayı ele geçirerek, ateşkesi yeniden bozdu. Dort yıldır süren çatışma ateşkeslere rağmen devam ediyor. Bozulan itifak bloku şimdi karşı karşıyadır. Daha ilginci, düne dek Etopya ile savaşıp bağımsız olan Eritrenin de Etopya yanında yer almasıdır. Ayrıca, bazı nedenler çıkarlar sonucu sistemin önemli güçlerinin Etopyayı desteklemesi de başka bir handikap gibi gelmesi muhtemeldir. Ancak, dünya genelikle dar alanlardaki gündemlerle öncelik kuralını işletmesi sonucu başta Etopyadaki savaşa pek yer berilmiyor. Oysa sadece son dönemki çatışmalardan milyonlarca insan etkilendi. Trikyede kuşatma ve anbargo sonucu ölümler ve açlık epey kabarık listeler oluşturdu. Ama, brası Afrika olup pek de buraya bakmıyor. Halbuki bu kıtada en çirkin ve acımasız ekonomik rekabet kurallaı nifus alanı kavgası verilmektedir.***
Dört yıldır son versyonuna bakacak olursak; Etopyada çatışmalar arada ateşkeslere karşın devam ediyor. Nitekim, son ateşkes kararı sonrası yeniden Etopya ordusunun Trikyedeki önemli bazı kasabaları alıp yardımı daha da engeleme pozisyonuyla tekrardan başlandı. Gözden kaçırılmaması gereken, Etoğyanın şimdiki başkanı Binaydi, kısa zaman önce sırf Eritreyle yaptığı anlaşma ve ülkedeki reforumlar nedeniyle Nobel barış ödülünün verilmesidir. Oysa ayni Binaydi, şimdi baskıcı ve insan haklarını göstere göstere çiğneyen lider olarak tarihteki yerini alıyor. Yukarda da belirtğim gibi Trikye kurtuluş cepesi gününüz rejiminin kurulmasında önderlik rolü aldı. Ülkenin buggğne gelişinde önemli yer aldı. Kriz esaında Biydinnin rejimde Trikyeyi dıştalaması ve baskıcı yöne yönelmesiyle başlar. Devamında da yapılması gereken başkanlık olmak üzere seçimleri yapmayarak fitili ateşledi. Trikye cepesi de harekete geçemek üzereyken, ayni lider Trikyenin otonomik yapısını da kaldırdı. Böylesi kriz sonucu çıkan çatışmalarda Trikye cepesi Adisababaya dek yaklaştı. Fakat, kenti tek başıbna almak istemedi. Mütefikler arayarak ortak şekilde şehri alıp yeni yönetim kurma çabasına girdi. Bu durum, özellikle Etopya rejimini destekleyen güçelri harekete geçirdi. Eritre direk çatışmaya girerken, öteki ülkeler de ABD ve Çin dahil Abidiyeye yardım ederek, insansız araçlar vererek en azından başkentin düşmesini engelediler. Sonra karşı saldırılara geçtiler. Korkunç insan manzaraları arşısında da ateşkes ilan edildi. Seçimler için söz verildi. Fakat, tutulmamaya da devam edildi.
Geçenlerde geelen yeni saldırı haberi ise sğrpriz değildir. Etoppya güçleri Trikyenin bazı yerlerine el koydu. Yardım gelmesine engel koyarken, internetden bankacılığa iletişimleri de kesti. Bu bir anlamda dün Nobel barışçıl lierin, aslında denilen şekliyle olmadığının haykırışıydı. Ancak, belirtiğim gibi, Dünya pek haber niteliği hala görmüyor. Sadee, adet yerini bulsun diye Guterez öyle dişe dokunmayan demeç vererek geçiştirmeğe katıldı.
Etopya akrışık kimlikerlerden oluşuyor. Binaydinin de önemli bir tnik kimliği vardır. Şımartılılarak dünyaya Barışçıl diye anbalajlaştırılırken, kimse neden zamanında seçimi yapmadığını pek sorgulamak istemiyor. Üstelik eski müttefikiyle ayrışma sonrası seçimle düzeltme veya kazananın ortaya çıkması önerileri de pek yapılmıyor. Etopya öyle bir ülke ki Afrikanın ikinci nifusuna sahipdir. Bölgesel önemli gücü var. Ama, oynanacak birçok kırılgan siyasal ve sosyal yapısı da bulunması alehine kulanımı artırmaktadır. ABD den Çine dek birçok güç Etoğyaya akim olma mücadelesindedir. Ülkenin başta Mısırla oldukça Nil kaynaklı sorunları var. Afrikanın doğusundaki Su sorununun çıkış vanasıdadır. Nil nehri buradan doğmaktadır. Önemli madenleri var. İsrail bölgeye yerleşmede Etoğyayı epey kulanıyor. Komşularıyla sorunları kabarıktır. Fakat, önemli askeri ve siyasal güç olması merkezliliği sonucu da herkesin elde tutmak istediği alan olarak da uğraş verilmektedir.
Trikye ise Etopya nifusunda fazla sayısal yeri yok. Ama, yakın tarihteki örgütsel gücü de tartışılmazdır. Özellikle Sovyet dönemindeki mücadelesi ve sonradan iktidarı devirirken ki yeri, ona epey güç katıyordu. Fakat, yine de kontrolü tek başına yapmak istemedi. Gücünün yetmeyeceğinin hesabını hep yaptı. Bu nedenle de şimdiki yönetime başlangıçta destek verdi. Sonradan ayrıştılar. Yeni kriz de oluşunca önemli kavşakta devirme şansı olmasına rağmen öteki güçlerin de katılmasını isterken, karşı taruzlarla ve dış desteklerle, başkenten uzaklaştırılıp kendi alanına çektirildi. Üstelik Etopya devletinin tetikleme nedenlerinden biri de Triökyenin özerkliğini kaldırtıp, kendi gücünü dağıtmasını istemesinin de çatışmanın önemli dönemeci olduydu.****
Etopyada yeniden çatışmaların başladığı haberleri geliyor. Klasik dört yılık tekrar gibidir. Etopya ordusu dış kamuoyu desteğine de güvenerek yapılan anlaşmalara rağmen, Trikyeye girip bazı yerleşimleri ele geçirdi. Daha bir kuşatma politikası uyguluyor. Açlıkla Trikye cepesinin yenilmesini ve teslim olmasını bekliyor. Şimdiden birçokgüç taraflarını aldı. Türkiyeden dahi insansız ihaların gönderildiği bilgileri geliyor. Ama, başta Türkiye kamuoyu pek de Etopya konusuna eyilmekten çok uzak. Tüm bu gerçekler ise yaşamda göçten açlığa milyonların etkilendiği bilgileriyle de arşivlenip tarihe yazdırtılıyor. Net olan, Afrikanın geneli gibi Etopya da nifus alanı mücadelesi ile iç sorunlarının çok acımasız yaşanmaya devam edeceğidir.
