Tam da dini Ramazan bayramı öncesinden söz yazmaya çalışıyorum. Müslümanların önemli bayram öncesi, adeta islam dünyası darmadağın durumda. Özellikle islami hareketlerin tarihe kaydettikleri oldukça ilerde konuşulacaktır. Sudanda ordu içi hhesaplaşmadan tutun, Tunusta ılımlı islam Elnahta liderinin tutuklanma gelişmeler, bize islam dünyasındaki din eksenli siyasallaşmasının önemli acı itiraflarıyla dolu dolu oluşunu da iişaret etmektedir. Sudan, oruç bayram dinlemeden hem de devlet içi militaris kurumdaki çatışma veyan Tunusta ılımlı islamın önemli simgesi Ganubinin tutuklanması adeta Müslüman coğrafyadaki durumları aktarmada önemli yer almaktadır. Unutmadan: Türkiye de seçim sürecinde bayrama giriyor. Din açısından iyi denilen ne varsa siyasal alanda nasıl tersinin olduğunun da acı yaşanan koşullarını dolu dolu kanıtlamaktadır. Türkiyede hem de din adına yapılanlar, bize nasıl siyasalaşan dinin neleri yaptırma olanağına kavuşacağının acı mirası olarak tarihe kazılacaktır. Mafyasından yalanına, bbaskısından çaresizlikle kaderi birleştirmeleri hepsini yaşadık. Seçimde olanlar ve söylenenlerin dahi onca yıl İslamcılık adına kötülense de bu denli yaşam örneklerle kanıtlanamazdı. Ortadoğu islami rejimler bir anlamda kendilerinin yaptıklarıyla dine en öçokn zararı verdikleri de tartışılmazdır.
Yeni bir dini bayrama giriyoruz. Müslümanların kutsal ramazan bayramı başlıyor. Ama, kutsal günde dahi islami dünyadan gelen haberler pek iyi deyildir. Üstelik Sudan gibi yeni alevlenen çaçtışmalar da işin cabasıdır. Hele de Türkiyede hem de kutsal gün öncesi karşınıza gelenler, adeta dinin siyasallaşması ve güç haline gelmesiyle nelerin olacağının acı örnekleri olarak gelişti. Bu arada iki islam ülkesinden ters düzeyde haberler geliyor. Sudanda ordu içi mücadele sıcak çatışmaya dönüştü. Tunusta ise ılımlı siyasal islamın simgesel örnek gösterilen lideri Ganubi de tututuklandı. Gariptir Ganubi tutuklayan lider den seçimlerde boykot edilerek en az katılımın gerçekleştiği Sayiti olmasıdır. Ilımlı islama darbe olduğu için belirli kesimler konuya hemen sarıldı. Gerçekten Elnahta kaçınılmaz siyasal islamın simgelerinden biridir. Ganubi de geri çekilerek ılımlı islamın dâhin tükendiğini kabulendi. Fakat, önemli bir ufak dencek durum vardı: Elnahta, yeniden iktidara ggelme hedefinde eylem çağrısı yaparken, Sayiti de darbeyle ele geçirdiği yönetimde kalıcılaşma amaçlın hamlelern yaptı. Özellikle seçijmlerdeki boykot tutumu ve katılımın Y.11 cıvarında olması da tartışmalardaki düşünmeği artırıyor. Ganubi ayakta kalma noktasında direnme kararı alırken, Sayiti de kazanamadığı potansiyel desteği sırf İslamcılara karşı tavırla destek bulmaya uğraşıyor. Kimisi gerçeklerin tümünü deyil de işine geleni alınca da algı operasyonları gündeme de kolayca sokuldu. Kemalistler hemen pay da çıkarıp Sayidiyi savunurken, İslamcılar da madurieyt ve anti demokratik tutumla haklılık zemini aramaktadırlar. Kesin olan, Tunus cenderenin içinde sıkıştı.
Ortadoğu projesinde Tunus hep umulmayacakları ve hesaplanmayanları gerçekleştirmekle rolunu yaptı. Beklenmeyen isyan, Ganubinin dıştan gelip ülkedeki muhalefetibn de dağınıklığından iktidara doğru yürümesi. Ardından olaylar ve müdahaleler sonrası darbeyle Sayitinin yönetime el koyup, resmen otoriter rejim yasalaştırılmasına girişmesi. Önemli katılımın olmadığı seçimelr ve derken Sayiti Elnahtayı yasaklayarakn ve sonra liderini tutuklayarak günümüze gelindi. Hep şu eksiklik sırıtıyordu: Tunusta güçlü sendikal ve demokratik yapı olmasına karşın, iktidarları zorlayacak etkinliğine rağmen, muhalefetin ulusal ve solun birleşememesi sonucu, devlet içi denge hep gelip gidildi. Sonunda Sayiti uzlaşıcı oylarla “ki Ganubi de vardı” cumhurbaşkanı oldu. Oldu da kendini seçenleri tasfiye ile otoriter lidrliğe oynadı. Ordu sayesinde de başardı. Muhalefetindeki ince kırılganlığı da yakalayarak, proteston hareketini bir anlamda Ganubiye karşı operasyonlarla kırdı. Ilımlı İslamcıları kopartı. Partileri yasaklatıp sonra Ganubiyi de tutuklatı.
İkili bir durum var. Yarın hangisi evrileceği de net deyildir. Sayiti kendince otoriteerleşirken, İslamcılara karşı duruşla da bir anlamda anti şeryatcılıkla güç devşirmeğe çalışıyor. Burada öteki muhalefetin gücü de malum. Belli ki Elnahtaya destek vermemen durumnunbdadır. Algılarn ise ikili: kimisi madur Elnahta, kimisi de otoriterleşen Sayiti çizgisindedir. Bu tür gelişmelerde en azından Sayiti karşıtı muhalefetde mutlaka kırılma getirecektir. Türkiye gibi ülkelerde ise algılar hep ikili olacak. İslamcılar maduriyet diyecek ken, Kemalist türü düşünenler de bunun çok önemli hamler olduğunu savunacaktır. Buda devletçi refleksin bir sonucudur. Kendi iç politik yaşananla özdeşleştirmektir. Bunlar her an deyişken kavşaklardır.
Kısaca, Tunusta Ganubiyi tutuklayarak Sayiti önemli hamle gerçekleştirdi. Otoriterlik ile İslamcılık ikileminde demokratik sol güçlerin hangi öçizgide duracakları önemlidir. Ama kesin olan, Tunus daha çok yazacak tarihi derslere gebedir. Artık deyişimler ve güç mücadelesi, ülkenin savrulurken belkide ileriye giden yola girme olasılığı da her zzaman varlığını koruyacaktır.
