Dünkü makalemin bir konusunu yeniden hatırlatarak başlayalım: Amerikan deniz altısı Limasol limanında bulunuyor. Eskiden olsa hemen birçok görüş savrulmaya başlanır. Özellikle de ABD Kıbrıs politikası ile yetinilmeyerek, Ortadoğu gelişmeelriyle alakalı nedenleri sorgulama yönüne de gidilirdi. Ortadoğu Politikaları ile Kıbrıs hep birlikte ele allınırdı. Nitekim, biz siyasal görüş oluşturmaya çalışırken, bu konulara hep önem verirdik. Kıbrısı araştırırken Ortadoğu gelişmeleriyleriyle birlikte dokunarak toparlardık. Tabi bazı eski arkadaşlarımı da bazen dinlerken lafazanlıkları yaparken, bunları çoktan unutup kendilerini eskinin mirasçısı gibi satıklarına da ne yazık tanık olmanın şaşkınlığındayım. Oysa seksen başında bu toparlanan görüşlerle A. E. İle birlikte birkaç yerde Stratejik sömürgecilik seminerini bizat verdiydik. Bundan dahi haberi olmayanların ise şimdi eski mirasçı çıkması da elbet acıtıcıdır.
Gerçekten siyasal görüş oluştururken hep Ortadoğu gelişmeleri önemli yönlendirici oldu. Bunları yaşadık ve toparlayarak kendi görüşümüzün oluşmasında kulandık. Bu tutum doğruydu. Ortadoğu gelişmeleri ile birlikte Kıbrıs da hep yönlendirildi. Hele de Kıbrısta iç dinamikli sosyalist hareketin seçenek olamamasının da sonucu geliyordu. Üstelik sömürgecilikte ortak İngiltere gerçeği ile bölgedeki yeniden Yeni sömürgecilik geçiş gibi önemli süreçler de yaşandı.***
İkibinlerde, özellikle Sosyalist hareketlerin gerilemesi sonucu ve Emperyalizmin yeniden gelişmesiyle birlikte bu eksene de AB rüzgarı da geldi. Böylelikle Kıbrıs hem Ortadoğu hem de AB ikileminde sıkışıp kaldı. Bölgesel ülkeler de anrez oynadı.***
Son dönemde Ortadoğuda önemli hamleler oluyor. Hüsnü Mahali gibileri bunun yeniden Ortadoğunun şekillenme durumu olarak tanımlıyor. Şimdilik, doğru. Çünkü iran Sudi Arabistan anlaşmasıyla resmen dengeler epey sarsılacak. Üstelik diplomaside Çin gerçeği de bölgede artık imkar edilmez haldedir. Yine Sudilerin hem Rusya hem de Çinle ticaret de ulusal paraları kulanmaları da Dolar bakımından tehlike sinyali mesajı da içermesi normaldır. Kırılan ABD şer ekseni de olmaktadır. aAyni tutuma Körfez ülkleri de katıldı. ABD ise Suriye bataklığı ile sendeliyor. Tayin etiği BOP lidri ise resmen iflas yolunda. Siyasal islamın seçenekseleşme durumu artık gündemde yok. Yeni ilişki ağıı, Sudi Arabistan, iran ve Mısır üçkeninde gelişiyor. Bunun en korkulan provakatif engeleme hamlesi israilin irana saldırma durumudur. Şimdilik ABD İsrail ilişkilerinin en azından pek de mükemmel olmaması sonucu da biraz rahat nefes aldırma şansından söz ediliyor.
Yukarda özetlediğim durumlara bir de baştaki haberi ekleyelim: Amerikan deniz altısı Limasolda. Üstelik tesadüf mü bilinmez, güneyde internet sistemleri darmadağın oldu. Birçok gözlemci, bunun ABD açısından Ortadoğudaki gelişmelerdeki girişimi olarak görüldü. Özellikle beklenen Suriye politikasının olmamasıi Rusyanın SUriyeye inip üstler alması sonucu, Suriye üzerinden Rusyayı kuşatma hareketiyle Akdeniz ile Ortadoğuda daha fazla gelişmesine karşılık verme olarak yorumlanıyor. Ama, Kıbrısta tıs yok. Buna bir de Türkiye seçimlerini eklersek, bu seçimlerle birlikte Türkiyenin bölgedeki gelinen aşamayla başta konulan Siyassal islamın yenilgisi de bölgenin yeniden düzenleme süreci hamlelerinde olduğumuzun bir kanıtıdı budur.
Kısaca, Ortadoğuda özellikle genelde dolar üzerindeki çıkış, yeni hamleler, Çinin diplomasideki rolü ve ABD tam denetlediği şekillenmelerden görüşmeler dışına dek brakılma sürecine gelişiyle yeniden düzenleme sürecine girildiği kesin. Ama oyuncu çeşitli ve dış müdahaleler de çeşitleme, bakalım bunların yönü nereye doğru evrilecek. Şimdilik Kıbrıs bu konularda sağır. Türkiye ise krizlerle birlikte lider olmak rolunu çoktan kaybeti. Dünyanın yeniden bölgesel masa kurma çabaları ile yöresel ülkelerin fırsatı deyerlendirme ikilemleri belli ki epey gelişmeye gebedir.
