Avusturya’nın Salzburg eyaletinde Pazar günü yapılan seçimlerde, Komünist Parti oyların %12’sini aldı. Barınma sorunuyla ilgili başarılı çalışmaları ve çalışanların maddi ihtiyaçlarına odaklanmanın, uzun süredir muhafazakâr olan bölgelerde dahi destek bulabileceğini gösteriyor.
23 Nisan Pazar günü, Avusturya siyaseti gerçek bir depremle sarsıldı. Muhafazakâr ve aşırı sağ partilerin toplamda koltukların yüzde 60’tan fazlasını kontrol ettiği Salzburg eyaleti seçimlerinde, Avusturya Komünist Partisi (KPÖ) otuz bir bin oy alarak yüzde 11.7’ye ulaştı. Bu sonuç partiyi, muhafazakâr Avusturya Halk Partisi (ÖVP, %30.4), aşırı sağcı Avusturya Özgürlük Partisi (FPÖ, %25.7) ve Avusturya Sosyal Demokrat Partisi (SPÖ, %17.9) ardından dördüncü sıraya getirdi. Yeşiller ve liberter NEOS, yeniden seçilmek için gereken barajı geçmeyi başaramadılar.
Bu sonuç pek çok yönden çarpıcı. KPÖ en son, İkinci Dünya Savaşı’ndaki Müttefik zaferini takiben yapılan bir Salzburg eyalet seçiminde, oyların yüzde 3.8’i gibi az bir oranını alarak bir vekillik kazanmıştı. O zaman beri yapılan Salzburg eyalet seçimlerinin pek çoğunda Komünistler yüzde 1’i bile aşamadı. 2018’deki son seçimlerde bin oyla yüzde 0.4 aldılar.
Ancak KPÖ’nün başarısı yalnızca Salzburg eyaleti için eşsiz değil. Pazar gününden önce, parti, herhangi bir eyalet seçiminde hiçbir zaman iki haneli bir sonuç almayı başaramamıştı. Meclisinde Komünist temsilcilerin olduğu tek Avusturya eyaleti olan Styria da bile parti 2019’da yüzde 6 oy aldı ve iki vekillik kazandı. Artık, bir sonraki Salzburg eyalet meclisindeki otuz altı sandalyenin dördüne sahip olacak gibi görünüyor.
KPÖ aynı zamanda, 150 binin üzerinde nüfusuyla Avusturya’nın dördüncü büyük şehri olan Salzburg şehrinin kendisinin de güçlü bir temsiliyete sahip. Burada yüzde 21.5 ile ÖVP’nin üç puan ardında ikinci sırada geldi. Bu sonuç, Komünistlerin ülkedeki kalesi olan Styria’nın başkenti Graz’da gösterdiği seçim performansına erişiyor. Graz’da, partinin yerel örgütünün başkanı Elke Kahr, 2021 yerel seçimlerinde yüzde 28.8’le sürpriz bir zafer kazanmıştı. O zaman beri Kahr, büyük bir Avrupa şehrinin tek Komünist belediye başkanı. Bununla beraber, 2024’te yapılacak bir sonraki Salzburg belediye seçimleriyle ilgili olarak, şimdiden ikinci bir Avusturya eyalet başkentinin bir Komünist tarafından yönetilip yönetilmeyeceği konuşuluyor.
Uzun Geçmişe Sahip Bir Sürpriz
KPÖ’nün Salzburg sürprizine dair birçok analiz, partinin aday listesinin en tepesindeki genç, karizmatik aday olan otuz dört yaşındaki tarihçi ve müze rehberi Kay-Michael Dankl’a odaklandı. Gençliğinin bir kısmını Tucson, Arizona’da geçiren bu açık sözlü Salzburglu, sahici ve özgün geliyor. Seçim gecesindeki ilk tepkilere göre, özellikle siyasi statükoya yabancılaşmış seçmenleri kazanmakta başarılı olmuş durumda.
Bununla beraber, Dankl’ın seçimlere bir komünist olarak katıldığını bilmemek mümkün değildi. Dankl’ın siyasi kariyeri, Yeşil Parti’nin öğrenci örgütünde etkin olduğu Salzburg Üniversitesi’nde okuduğu zaman başlamıştı. Sonra 2015-2017 arasında Salzburg’daki Yeşiller parti okuluna başkanlık etti ve partinin gençlik örgütü olan Genç Yeşiller’in liderliğini yürüttü. Ama Genç Yeşiller’in, 2017’deki Avusturya parlamento seçimleri öncesinde Yeşiller’i sınıf siyaseti ve parti içi demokrasi eksikliği eleştirmesi nedeniyle partiden gayri resmi bir şekilde ihraç edildiler.
Dankl ve Genç Yeşiller vazgeçmek yerine, KPÖ PLUS (Plattform Unabhängig und Solidarisch or Bağımsız Dayanışma Platformu) adlı bir seçim ittifakı altında KPÖ ile kampanya yapmaya karar verdiler. O zamanlar KPÖ’nün çoğu yaşlı birkaç bin üyesi ve ülke çapında neredeyse sıfır etkisi vardı. Parlamento seçimlerinde aday gösterseler de nadiren yüzde 1’in üstüne çıktılar.
Styria dışında, hâlâ bazı yerel birimlerin ilçe binası veya barda yaptığı tuhaf toplantılar dışında, seçimler arasında çok az düzenli çalışma vardı. Yine de sınıf siyasetiyle ilgilenmek isteyen genç aktivistler için KPÖ nihayetinde uygun görünüyordu. Ve Avusturya’nın giderek sağa doğru kaydığı düşünüldüğünde, tam da bu tarz siyaseti günün gereği olarak gördüler. Dankl ve diğer Genç Yeşillerin o zamanki analizi “Avusturya’nın sağa kayışı ancak aşağıdan güçlü bir hareketle durdurulabilir” şeklindeydi.
KPÖ PLUS, 2017 parlamento seçimlerini yüzde 0.7 ile bitirdi. Bununla beraber, seçim kampanyası eski ve tarihsel bilince sahip Komünist kadrolar ile genç, motive aktivistler arasında gelecekte yapılacak bir işbirliğinin yolunu açtı. 2018 sonrasında Genç Yeşiller, Genç Sol olarak kendini yeniden inşa etti. Aynı zamanda KPÖ’den mali destek de almaya başladı ve artık partinin fiili gençlik örgütü olarak işlev görüyor.
Son yıllarda, Dankl da dahil olmak üzere, Genç Yeşiller/Genç Sol’un mevcut ve eski üyelerinin bir kısmı KPÖ’ye katıldı. Bu iki sosyal çevrenin -eski neslin bilgisi ve deneyimi ile gençlerin enerjisi ve heyecanının- kaynaşması, Avusturya siyaset sahnesinde eksikliği ciddi şekilde hissedilen bir sol gücün ortaya çıkmasının zeminini oluşturdu. Ve şimdi, bu gücü inşa etmeye harcanan yılların emeği meyvesini vermeye başladı.
Stryia Modeli
KPÖ’nün Genç Yeşiller/Genç Sol çevrelerinden gelen yeni aktivistlerinin çoğunluğu Styria’dan değil ve Styria parti örgütü çevresinde politikleşmiş değiller. Çoğu, 1990’ların çalkantılı zamanlarında KPÖ Styria örgütü ile genel merkez arasındaki iç çekişmeyi ilk elden deneyimlemek için çok genç olsa da Styrialı yoldaşlarının çok daha başarılı yaklaşımını daha tarafsız bir şekilde benimseyebildiler. Hepsinden öte, bu model çalışanların gündelik yaşamlarını etkileyen konular üzerine net bir odaklanmayı gerektiriyor. Üstelik, son derece somut ve kişisel bir katılım biçimiyle seçim kampanyalarının dışında da sürdürülüyor.
Bu, tam olarak Dankl’ın 2019’da Salzburg’da, eyalet başkentinde girdiği belediye seçimlerinde uyguladığı model. 1980’lerde, KPÖ’nün Graz’daki eski lideri Ernest Kaltenegger’inkine benziyor. Dankl kampanyasında ağırlıklı olarak barınmaya odaklandı ki Salzburg’un Avusturya’da en yüksek kira fiyatlarına sahip olan ikinci şehri olduğunu düşünürsek mantıklı. Böylece oyların 3.7’sini alarak belediye meclisinde bir sandalye kazanmayı başardı. Bu strateji, KPÖ’nün barınma sorununu yalnızca yerel siyasette yol açmak için değil, Solun ezelden beri küçülen çekirdek seçmeni dışında da ciddi destek almak için de kullanabileceği kabulüne dayanıyordu.
Salzburg belediye meclisindeki tek Komünist üye olan Dankl, taban çalışmasına ve seçmenleriyle kişisel bağlantı kurmaya büyük bir önem veriyor. KPÖ Styria’nın uzun süreli deneyiminden faydalanan Dankl, insanların gündelik sorunlarını tartışmak için düzenli buluşmalar düzenliyor. Belediye meclisi üyesi olarak aldığı 1800 euronun 400’ünü ihtiyaç sahiplerine mali destek sağlayan bir sosyal destek fonuna bağışlıyor.
Bazı solcular bunu siyasete ters düşen bir tür hayırseverlik olarak eleştirdi. Aslında, bunu eylemin propagandası olarak anlamak daha doğru olur. Kendi kaynaklarıyla somut destek sağlayan KPÖ siyasetçileri, güvenilirliklerini kanıtladılar ve seçmenlerin güvenini kazandılar. Her ne kadar bu uygulama kendi içinde yapısal bir dönüşüm getirmeyecekse de görevdeki Avusturyalı Komünistlerin, hangi yapısal dönüşümlerin acil olduğunu, hangilerinin partinin seçim platformlarının belirli taleplerini etkilediğini anlamasına yardımcı oldu.
Bu anlayışla Dankl, dört yıllık belediye meclisi üyeliği boyunca doğrudan destek sağlayarak ve erişilebilir barınma konusuna odaklanmaya devam ederek çalışanların çıkarlarınının hakiki bir savunucusu olarak tanındı. Şüphesiz, kendisi ve partisi Avusturyalıların çoğunluğunun desteğini çekmekten uzakta ancak yine de muhafazakâr bölgelerde dahi farklı bir toplum vizyonuyla mevcut durumun reforme edilmesini birleştiren bir sol projeyle kazanmanın mümkün olduğunu gösterdi. Başka yerlerdeki sosyalistlerin dikkate alacağını ise ancak umabiliriz.
27.04.2023
