Kıbrısta yaşamanın, sorun olduğu gerçeklerle hareket ediyorum. Buna bağlı bazı gelişmelerin de bilinmesi önemine dikat yapmaya uğraşıyorum. Kıbrıs deyişik eksenlerin sıkıştığı coğrafyadadır. AB üyesi ama Kuzeyi muktesabat dışında. Ortadoğu coğrafyası içinde olduğu kadar, oradaki gelişmeler de Kıbrısa sert dalgalar gibi gelip vuruyor. Kuzey resmen Türkiye denetiminde. Uluslarası hukuk uygulamalarında dahi Türkiyenin yumuşatılmış işkal ifadesiyle “alt idari birim” olarak atlandırılıyor. Çözülmemiş ama ilgili kısgaçlar içinde oldukça gelişmelerin de yaşatıldığı ada konumunda. Elbet enerji veya Akdeniz gerçeklerini de unutmadan katalım. İlgili koşullar sonucu, hele de K. Kıbrısta yaşıyorsak, ozaman bazı konulara da benzer veya etki yapacak tutumları ek bilgilerle de yorumlamak ve bilmek önemlidir. Hem Ortadoğu hem de AB gelişmeleri direk etki yapar. Kuzey ayrıca Türkiyenin konumu nedeniyle başka özellikler de oluştu. Üstelik iç dinamikler iyice silikleşirken, dış dinamikler çok yönlü etki yapmaya adaydır. Pencere bu nedenle bazı dikate alınmayan yönlerin Kıbrısta ele alınması gerekir. Hele de Kıbrısa şu veya bu şekilde benzer sorunlardaki tek veya genel deyişim siyasal gelişmeler de daha bir Kıbrıs bakımından dikate alınması gerekiyor.***
Katalonya ispanyanın yerel bir özerk yönetimi. İspanya AB ülkesi. AB içindeki bu tür gelişmeler deyişik üyelik koşulları olan ve sorunla yaşayan Kıbrısta en azından bilinmesi önemlidir. Nitekim, Katalonyadan Baska, Korsikadan Flaman bölgesine olan gelişmeler, Avrupa içi özerk veya ayrılıklı bölge politikasında yeni gebelik hareketine adaydır.
Hatırlarsanız, ispanyada 23 Temuzda seçimler yapıldı. Muhavazakar parti ilk sırada çıkıp kazançlı oldu. Fakat, o yazımda da belirtiğim gibi, Muhavazakarlar kazandık derken, Sosyalist parti de Muhavazakarların hükümeti kuramayacak itifak oluşturamacağı için seviniyorlardı. Nitekim öyle de oldu. Muhavazakar parti, hükümeti kuramadı. Görev sosyalist partiye verildi. Buraya kadar herşey normal.
Sosyalist parti de çoğunluğu sağlamak için Katalon partilerine ihdiyacı vardı. Katalonya partileri ve Bask örgütleri hemen pazarlık masasına kartlarını sürdüler. Sosyalist parti başkanının başbakanlığının oylanmasından önce, tutuklu bulunan veya Sürgüne gitmek zorunda kalan Katalonya liderlerine af çıkarılmasını dayatılar. Devamında da yeniden belirlenecek günde Katalonyada referandumla bağımsızlığın onaylanmasını önerdiler. Belli ki Sosyalist parti ve Podimos hareketi hükümeti kurmak zorunluğu sonucu şimdiden Katalonya liderlerine af çıkmasını kabul ediyorlar. Başbakan onaylanması öncesi de ispanya parlementosundan geçirme durumunda oluyorlar.
İlgili siyasal gelişme önemli. Katalonyanın refarandum yapıp bağımsızlık kararı çıkarması sonrası, bazı liderler Brüksele kaçtı. Bazısı da tutuklandı. Halk oylamasını Muhavazakar parti kabullenmedi. Aynen sosyalistlerin de içinde olduğu ispanya parlementosu da ret ediyordu. Çok geçmedi: şimdi hükümet kurma durumundaki ispanyada belirleyici güçler az vekil olsa da Katalonya ve Bask yöresi mmiliyetçi ve sol partilerdir. Bunlar da fırsatı kulanıp, ilk adım tutuklu ve sürgündeki liderlerinin afını istiyor. Sosyalist parti hükümet olma adına ve Katalonya ile yakınlaşşma hedefiyle kabul etti. Bu ispanya için önemli bir kırılmadır. Ayrıca, Katalonlar ülkelrinden de geçen demiryolunun vergilerinin kendilerinin almasını da kabullendirdiler. Şimdi ikinci ayak bağımsızlık referandumuna geldi.
İlginçtir: AB katalonların bağımsızlık taleplerini kabul etmeyeceğini açıkladı. Katalonya veya benzer ülkelerdeki bağımsızlık sonucu sonrası ilgili bölgelerin AB dışına itileceğini de karara bağladılar. Fakat, ispanya hükümeti şimdiden af sonrası ikinci ayakta, bağımsızlık referandum talebini konuşacak. Böylesi çelişkilerle ama siyasal denklemlerle ispanya AB içinde yeni örneklemlere aday durumuna geldi. En başta Flaman ve Korsika da sonucu bekliyor.
Peki: Kıbrıslılar bu konuya hiç deyindimi? Üstelik burası fiylen ikiye ayrılmasına ve bir kısmında müktesebatın geçmediği gerçeği de varken. Hiç deyerlendirilmeyen, garantör iki ülk AB üyesi deyilken, Kıbrısı AB yedirmesine onay vereceklermi. İşte Türkiye İngiltere gizli buluşmanın konuşulmayan yüzü de böyle. Bakalım Katalonya hamlesi bağıssızlık referanduma dek gidecek mi: sonrasında AB içi ve genele nasıl yansıyacak?
