Bir yılın daha sonuna geldik. Bazen, kısa anımsatma değerlendirmelerim de olacak. Yılın izleri ve gelecek öngörüleri de yakalayacaksınız. Nitekim bolca fonlaşan kurumsal ilişkileri de geliştirilen AB coğrafyasındaki önemli uyarı sonucuyla dokunuş yapacam. Konu AB. AB yapısındaki gelişen yeni faşiszmin artık ayak sesleri deyl, resmen sosyolojik hegemonyası artan siyasal seçenekleşmeği, iktidar paydaşında bulan gerçeği ile yılın özetlemesine bakacam*****
Geride brakmakta olduğumuz yıl, resmen AB ülkelerinde faşizmin yükselişine tanık olduk. Salt seçimlerle değil, Ukrayna, Gazze savaşlarıyla kitleselleştirilen dışa vuran kültürel faşizmin de net etkinliğini gördük. Ekonomik kriz, göçmenlik düşmanlığı, Ukraynadan sonra Gazze savaşındaki takınılan tutum gibi koşullar, AB içinde kiminin yumuşatığı şekliyle “aşırı sağ” net olarak ifadesini koyanlara göre ise yeni faşizmin yükselşişine tanık olduk. Bunu sokak eylemlerinden seçimlere, takınılan resmi tutumlardan, sanat alanındaki ırkçı faşist duruşlarda dahi yaşanarak normal hale doğru gelindi.
Şöylesine AB ülkelerindeki seçimlere bakarsak, Filandiya başta olmak üzere, seçim sonrası yeni hükümetlerin destekli önemli ayaklarından biri Faşist partiydi. Holandada ise faşist parti hem de epey arayla birinci partı olarak seçimi kazandı. Almanya eyalet seçimlerinde de Alternatif faşist parti ikinci sırada dolaşmaya dek geldi. İspanyada ilk defa mecliste faşist parti yerini aldı. Aslında kualisyona da girecek derecede olmasına karşın, Katalon ve Bask partilerinin kuralı doğru oynamaları sonucu önü şimdilik kesildi.
Sıraladığım bu gelişmelerin yanında özellikle savaş dalgasının yükselmesi ve AB direk ırkçı gerici tavırlar alması sonrası, sokakta faşist kitle görüntüleri de yayıldı. Filistine karşı olmak. Filistin simgelerine saldırma. Yönetimlerin Filistin lehine olan kitlesel çıkışları engeleme tutumları, hep faşist partilerin işine gelmeye başladı. Kitlesel faşist duruşların adeta göçmen karşıtlığı ve yabancı düşmanlığı üzerinden kolayca karşılık buluyor. Soldaki sosyalist eksendeki yeni kırılmalar “Alman Sol parti gibi” sosyaldemokratların sağa kayarak hem de kitlesel destekleri kaybetmesi, yerini hep deyişik versyonlu faşist partilere de aştı.
Önümüzdeki yıl önemli seçimler var. Özellikle AB parlemento seçimi de olacak. Bu yükselişle faşist partilerin nasıl bir devamlılığı olacağı, endişelerle tahmin edilmeğe çalışılınıyor. Göçmen karşıtlığı ve yabancı düşmanlığı üstüne ekonomik sorunları koymaları, kitlesel bunalım dönemde seçenek olarak tutuyor. Unutmadan, bu yıl Yunanistanda yapılan seçimlerde de faşist partiler yeniden birkaç partiyle parlementoya merhaba dediklerini de buraya koymak gerekir. Savaş koşulları ile bedel ödetme ikilemi ırkçı eylimleri artırması da daha kolay koşullara ulaştığı anlaşılıyor gelişmeler, AB parlementosunda faşist blokun gücünün hangi sırada olacağıdır. EK olarak, elde edilecek önemli sayıdaki sandalye sonucu AB kurumlarında yönetici olma ve siyasal belirleme gücüne de ulaşacağı önemseniyor. Gerçi Ursula hanım adı şu veya bu olsada, AB önemli birokrat temsilcisi halindeyken oda şu veya bu deyil Filistin konumuyla “AB soykırım makamcısı” olarak atlandırılmaktadır. Faşist partileri yükselten bir anlamda liberal ve sosyaldemokratların da benzer söylemleri sa vaşlarda kulanmalarının katgısını imkar etmemek gerekir.
Kısaca, bu yıl Macaristan, isveç, italya, Polonya gibi ülkelerin yanına yenileri de eklendi. Filandiya gibi Sosyaldemokrat kalesi ülkede dahi faşist ırkçı parti iktidar ortağıdır artık. Holanda tahmin edilmeyen şekliyle şimdiden meclis başkanllığını faşist lider aldı. Bunlar kaçınılmaz olarak AB içindeki faşist yükselişin öyle sıradan bir şey olmadığını kanıtlıyor. Onun için Avusturyadan AB geneline önümüzdeki yıl faşizmin Avrupa rüzgarının fırtınaya doğru esip esemeyeceğinin sınanacağı alanlardır. Ama, Ukrayna ve Filistin konusundaki yükselen ırkçılığın kitlesel potansiyelinin olması da olayın hafife alınmaması gerektiğini de uyarmaktadır.
