Çevremizde ve özellikle Türkiyede seçim havası sandıkta oluşurken, elbet “nerden çıktı bu Senegal” diyeceknepey okuyucum vardır. Şüpesiz yüzeysel olarak da haklıdırlar. Ama elinizin tersiyle itip de brakmayın. Şu anda yaşanan TC yerel seçimlerini de bilerek, mutlaka makaleye en azından göz gezdirin. Çünkü ben durup dururken hele de Afrikadan bir ülkeği öğretileriyle başa almazdım.
****
Şu anda TC yerel seçimlerini izliyorum. Akşamı ilk sonuçlarla da yeni sonrası döngüsüne tanık olacam. Fakat, yasaklara rağmen yapılan yerel seçimlerdeki feryatlar dinmiyor. Sırı Sakık Ağrıdan sesini yükseltiyor. Taşınan günlük oylarla nasıl yerel seçime müdahale edildiğini anlatıyordu. Beklenen ve sürpriz olmayan durumdu. Ama Türkiye sandıkta dahi oy kulanılırken bu tip olaylarla da tanıklaşırken, sıkılmadan birçok ekran “gayet sakin geçiyor” ifadesini klanmaktan sıkılmıyor.
Ben Türkiye seçim havasını arada ekranlardan soluklarken, bilgisayar dolaşımında Afrika yörüngesine takıldım. Bir hafta önce yapılan Senegal seçimlerini muhalif lider Fayenin kazandığı belirtiliyordu. Senegal denip de biran durdum: zaten geçen yıl bu konudaki makalem de aklıma hemen geldi. Anlatacaklarımın önemli bölümü size hiç yabancı gelmeyecek. Tam da Türkiye seçimleri olurken, hem de Afrikadan da öğretici ders gibi Senegalin olacağı düşüncesiyle olaya dalıyorum.
*****
Çok geriye gitmeyecem. Senegalde bu yılın başında seçimler olacaktı. Anayasaya göre o günlerin başkanı Sele iki defa ancak aday olup başkan kılma şansı vardı. Üçüncü defa başkan adayı olamazdı. Bu size hiç yabancı gelmeyedek. Denktaş döneminden Erdoğan aşamasına dek bu konuda yaşanan deneyimler zaten bizde var. yeterki aklınızda olup gereken dersi çıkarma cesaretiniz varsa.
Geçen yıl Senegal devlat başkanı üçüncü kez aday olacağını açıkladı. Muhalefet buna karşı çıktı. Sele, iktidar gücünü de kjlamıp, anayasanın kendine bu şansı verdiğini belirti. Fakat ilke açıktı. Sonunda muhalefet sokağa çıktı. Protestolar oldu. Sele parlementer çoğun luğu kulanıp lehine kararlar aldırtı. Ama sokak durmadı. Seller gibi aktı. Öyle aktı ki başkente çatışmalar dahi oldu. İşler kötüye gidince, muhalefetin önemli lideri ve aday olduğu halde seçilme şansı olan Sokayıyı tutukladı. Yargı da ona kışkırtma nedeniyle bir yıl hapis verdi. Fakat, sokak dinmedi. Sonuçta artık yıpranan devlet kurumları, protestoları durduramacağını da anlayarak Seleye aday olmayacağını açıklamasını önerdi. Buda kırılma noktası oldu. Sele, yine de fesi yere koymadan, adaylıktan kendisi çekildiğini açıkladı. Hakı olmasına rağmen, fazla kan dökülmeme adına adaylığı braktığını belirti.
Tabi ki inanan olmadı. Kararı halk direnişi sağladığı kesindi. Bu defa da seçimin gelecek tarihine yönelindi. Seley yeni oyunla seçimi yılın başında Şubat ayında değil de aralık ayına dek ertelemeği istedi. Yine sokaklar ısındı. Bunun üzerine sele yeni mane ra yaptı. Seçimlerin kasımda ama kendisi başkanlığı nisanda devredeceğini belirti. Muhalif eksen yutmadı. Çünkü, sele yapacağı başkanla seçimlere aday olarak da girmeği hedefledi. Yine seçimlerde Sele yanlısı kişi başkan olacaktı.
Olaylar devam etti. Artık Selenin direncek gücü kalmadı. İsteklerini parlementoya onaylatsa da muhalefet yargıya baskı yaptı. Sonuçta yargı halk baskısıyla da davranıp yasalara uygun şekliyle seçimlerin kasıma ertelenmesini ret ediyordu. En kısa zamanda yapılmasını istedi. Bunun anlamı ise Nisana dek seçimin olması gerekiyordu. Çünkü Selenin zamanı Nisan başında doluyordu.
Kaçınılmaz olarak seçim kararı alındı. Nisana hafta kala ilan edildi. Sele aday değildi de Bayını halefi olarak sundu. Muhalefet lideri Sokoye serbes brakılmasına karşın ceza aldığı için tartışmalı aday olma yerine yerine Faye gösterildi. Bunlar hızla gelişirken şu batı dünyasının algı oyunları da sürdü. Örneğin, yyaklaşık yedi aydır yaşanan Senegal olaylarına rağmen “Senegal afrikanın en istikrarlı demoıratik ülkesi” diyerek başlanıyordu…
Geçen hafta Senegalde seçimler gerçekleşti. Muhalefetin lieri Faye yaklaşık Y.56 oyla seçimi kazandı. Daha önce yoğun Senegal haberi veren batı medyası nedense olaylar sonrası Senegal seçim sonuçlarını ayni önemle yaymadı. Belli ki ilk adımları beklemek oluyor. Gidilecek yol veya son kuzey Batı Afrikadaki kırılmalar nedeniyle zemin kayma kuşkularını da gidermek istemektedir. Tek sonuç, Senegal bir yılık çalkantılar sonrası Selenin yasaya rağmen üçüncü kez aday olmasını engeledi. Önemli direnişlerle adeta seçimi yaptırdı. İlk kazanımla yetinilmedi.
Kısaca, Senegal kalsik son dönem batı alayışını yaşama cedersinden geçti. Üçüncü kez aday olamamayı kırmak isteyen Seleyi halk sokakta yendi yeni rejim ne olur bilemem. Yer afrika ve hele son dönemin uluslararası rekabetin sertleştiği gerçeği, yeni Fayın nereye doğru yöneleceği veya eski yerinde duracağı ikilemi hem gözlenecektir. Bölgenin güçlü ülkesi olduğunu da bilirsek, neden Senegali seçtiğimi de daha kolay anlamanıza yardımcı olacak. Şimdi, Türkiye açıklamalarıyla yerel seçimlere doğru gün kaymaktadır. Bakalım onca seçim süreci ve sandık oyunları sonrası, nasıl bir tabloyla karşılaşacağız?
