Mehmet Ali Güllerin Tele 1 programı hemen sonlandı. Klavye başına geçtim. Prokramı kafamda yenden değerlendirmeden hemen yorumlamaya geçtim. Kıbrıs konusunun yer alması da hem makalemi hem de yorumlama zorunluluğunu yaratı. Burada bazı önemli değerlendirme yanında, pek konuşturulmayan Kıbrıs gibi konunun da hem de adada görev yapan general ve diplomatın katkıları sonucu, anında sıcağı sıcağına yazmamı adeta ateşledi.
***
Prokramda Kıbrıs konusu da vardı. Özellikle emekli general Haldun Solmaztürk ve Diplomat Engin Solakoğlu konuya da hakim olmaları sonucu, konuşurken bazı ek bilgiler de vermeleri üzerine makalemin de eksenini çizdi. Son Yunanistanla algı normalleşme probagandas altında bizim şanlı gezici foncularımız dahi sıra Kıbrısta da söylemine sarılırken, her iki insan aydın bu konuda olmadıklarını, Türkiyeyi tanıyan ve uluslararas ilişkileri de iyi okudukları için konuştular. Kıbrısta bizim anladığımız anlamda çözüm falan ufukta şu anda olmadığını belirtiler. Dahası, özellikle Solakoğlu Lefkoşada da diplomat olarak da bulunmanın verdiği, sosyalist bakışlı düşüncesiyle önemli olguyu tekrarladı: AKP Kuzey Kıbrısı da kendine göre şekillendirdi. Önemli kazancı olduğunu söyledi. Kolaynkolaynbunyapıdan vazgeçemeceğini de anlatı.
Prokram akışında belkide Türkiye kamuoyu alışmadığı bilgileri duyuyordu. Tabusal yasaklama sansürü veya şovenist hava atmalar değil, birikimlerin yorumlamaları oluyordu. Türkiye Yunanistan Nato gerçeğinden Kıbrısı Türkiye Yunanistan ve ingilterenin kulanma gerçekleriyle hareket etiler. Önemli konu Solmaztürk yetmişdrt dönemi ve ikiin başlarında KIbrısta askerlik görevi yapdı. Solakoğlu ise doksanlar döneminde Kıbrısta görev gerçekleştirdi. Bir anlamda olaylarla adeta Kıbrısta bazı taşların örülmesinni de yaşadı. Hat da Solmaztürk bize önemli hatırlatıcı bilgiği de verdi. Çoğu şanlı barışçımızın dahi bu bilgileri de sansürlediği de aklıma geldi.
İkibin başında Ecevit ile Denktaş görüşmesinde Solmaztürk de tanık oldu. Fırsatı değerlendirmek istediler. Fakat, Türkiyede olan ekonomik kriz nedeniyle Ecevit hükümetinin devrilmesiyle işler tıkandı. Ardından Annan planı sürecine geçildi. Şimdilik ben konuyu boşlukta brakayım. Sadece bazılarına doksanlar sonunda Kıbrısla alakalı hem de batılı kaynaklı iki planın konuşulduğunu belirteyim. Bu planlardan birisi Kıbrısta sanki Ecevitin gibi algılatıldı. Dileyen araştırır. Sorusu olan varsa da anlatırım.
Sonuçta, prokramda Kıbrıs konusu özellikle bizdeki havari barışçıların durmadan tekrarladıkları çözüm olayı burada olan iki kişiden yorumla dinledik. Ne Türkiye Yunanistan nede Kıbrıs konusunda gelişme bekliyorlar. Sistemin zaten konuyla ilgilenmediği, sadece barış gücü uzatmasında gündeme getirildiği hatırlatıldı. Özellikle de Türkiyede Kıbrıs konusu pek konuşturulmaz. Sorun bilinmez düzeyde.
Önemli bir olay da şu: bazı K. Kıbrıslı dinliyiciler veya izleyiciler Haldun Solmaztürkün Kıbrıs sorununda Kıbrıslı türklerin karar verme sözlerine sevindiler. Mesajlarıyla da belirtiler. Ben güldüm. Çünkü bazı kişiler vardır ki çaresizlik veya moral bulma adına Kıbrısta çözüm cümlesine sevinirler. Buda bizdeki çaresizlikle bizdeki siyasal duruştaki güvensizliğin etkisiyle oluşturuldu. Tıpkı yeri geldiğinde daha görüşünü bilmeden abartıp destek verdiği kendine çözüm getirecek kişiler gibi.
Kısaca, Pazar gecesi saat Kıbrıs vaktiyle onbiri geçerken, dinlediğim prokramın ilk deyerlendirmelerini sıcağı sıcağına yapmaya çalıştım. Doğrusu, Kıbrısı bilen kişilerden dinlemek güzel. Üstelik tanıklık yaptıkları dönem nedeniyle verdikleri bilgiler de bbirikim yaratmaya da yaradı. Ama en önemlisi, Tele 1 gibi kanalda genelde Denktaş hayranlınyayınla ittihatçılık bakışlı Kıbrıs algılarında böyle prokram olması da güzel. En azından bazı yoruma açık insanlar da başka ama gerçek Kıbrısla alakalı da bilgileri aldı. Kıbrıstan da izleyenler, tek eksenli değil, gerçeklerle konuşan TC aydınlarının da olduğunu duydu. Bunlar artıkça Kıbrısı daha iyi anlama ve Türkiye Kıbrıs ekseninde daha güzel dayanışma ortaklıkların da olmasına katgısı olacaktır. Dileğim: daha çok böyle yayınlar dinlemek. Önemli dokubma ise bizim foncu barışçılarımız başta olmak üzere doğruları gözeterek somut yorumla Kıbrısı anlamak isteyenlere de yardımcı olmasıdır. Boşuna değildi K. Kıbrıstan “Kıbrısta çözümü Kıbrıslı Türkler karar verecek” tesbitine sevindiler. Çünkü kendi politikacısına da güvenilmeyen, boş kulanılan cümle, Türkiyede somuta dayanarak yorumlanması bu duyguyuntetikledi. Dileyen dilediği dersi alır.
