Geçen yazılarımdan birinde, Ortadoğudaki kıvılcımların yangına dönüşme potansiyelinden söz yaptım. Özellikle giderek genel iran hamleleri epey yer aldı. Fakat Kürdistan konusunu bilerek ayrı makaleye braktım. Çünkü Ortadoğu denkleminde Kürtlerin durum epey karışıklığa doğru gidiyor. Üstelik kürt içi çelişkierden bölgesel hegemonyaya veya emperyalist genel çıkardan yeni sistem kurgularına dek hepsi bo coğrafyada epey soruna doğru gidildiği işaretli yoğun. Dahası bağımsız olmayıp ama konumu nedeniyle herkes kürt konusunda değişik kartları oynuyor. Iraktaki Federal Kürdistan coğrafyası ise belli ki hamle yapmada fırsatlar ve onaylar peşinde olunan konuma direk geldi. Tüm Kürt coğrafyası yerine daha çok ıraktaki belirli noktaya gelen Federal Kürdistan üzerinden birkaç uyarı içerikli yazı yazmaya çalışacam. Aslında Kürdistanın ırak ayağında epey mesafe alınmışken, birden yanlış denecek Barzani taktiği sonucu kayıp ile müdahaleler de yeniden devreye sokuldu.
Konunun şu ilk acil durumunu belirtelim: ırak federal Kürdistanında hala tüm çabalara karşık ortak yönettim oluşturulamadı. Birçok değişik durumdaki örgüt etkin. Üstelik en başta komşularla hat da merkezi ırak hükümetine karşı dahi Federal Kürdistan yapısı ortak paydaşlıkta byuluşamadılar. Buda Kürtler üzerinden oyun oynanmasına da zemin kayganlığı oluşturuyor. Sanırım, Kerkük seçimleri ve sonrası, bunun en iyi içsel ve dış sorunlu kanıtdır. Burada kürt partileri ortak tavıra gelemedi. Yine ayni şekilde gerek ırak hükümeti gerekse yöreğe yerleşmeğe çalışan Türkiye politikası da federal Kürdistan partilerinde net değil. Daha kötüsü
Karşıt hegemonya devletleri için taraftar haline gelindi. Öyle ki Türkiye Süleymaniye hava sahasına uyguladığı baskı öteki hesapta Kürt yönetiminin ana partisi KDP brakın tavır koymayı, fırsat kulanma durumunu dahi koluyor. Buda adı federal ve yönetimi olmasına karşın öyle siyasal ortak örgütsel oluşum hala yok. Tabi bir de PKK gerçeği vardır ki o daha bir derinleştirilen anlayışları genişletiyor.
Ama, yer Ortadoğu. Enerjiden askeri hesaplara birçok siyasal davranış hesapları yoğun. Hat da orada olan Amerikan üstleri dahi KDP için moral fakat başka bazı güçler için soru işaretlidir.
Şimdi gelelim son çalkantılı hamlelere: son dönemde bazı dolaylı açıklamalarla Amerikanın ıraktan çekileceği haberleri yayayıldı. Bunun gerçek veya bölgedeki bazılarına uyarı yapıp fırsat kolama olduğu hala net değildir. Ama ırakın Amerikan işkali net. Hat da unutulan şu gerçek de var: başta Kuzey ırakta hava sahası direk ABD kontrolunda. Burada kuş uçarken dahi mutlaka Amerikanın haberi veya açık gizli onayı da var. Türkiye gerçeğini bir de ek ile yorumlarsak, işler karışır.
Erdoğan iki görüşme gündemi var. Biri Bağdata gidilecek, öteki de başkanlığı döneminde randovi alınamayan Baydınla da görüşecek. Bunlarda ırak hesabı da var. Ayrıca türkiye yetkilileri ırakta mekik dokuyor. Irak hükümeti ve Federal Kürdistanda KDP ile görüşüyorlar. Gizli saklı değil, resmen yazın harekat yapmak için koşulları hazırlamaya çalıştıkları malumun ilanıdır. Bir de daha da izin alıp kuzey Irakta geniş alanda güvenlik koridoru adıyla yerleşmek peşindedirler.
Tabi ki KDP dışındaki özellikle KYC ve öteki kürt gurupları dışta brakmaları hat da Süleymaniyeye karşı hava sahası durumu, ister istemez onları da başka itifaka zorluyor. Buda açıkça iran olmaya aday gibidir.
Irak yönetimi ise ikili kısgaçta: hem kontrol içn çabalıyor hem de yetersiz kalma sonucu direk tavır koymakta endişeli. Yine de son ırak Yüksek mahkemesi kararıyla KDP yönetimine karşı alınan kararlar, bir hamle olarak görülmelidir. Ama durmadan ırak yönetimi hep iran hyanlısı olmakla suçlanıyor. Başta ABD ve batılılar ırak yönetimini ısrarla irana karşı durmasını dayatmaktadır. Zayıf ve hala Amerikan etkisi ırak yönetiminin de hamlelerini sınırlıyor.
Bu arada Türkiye ıraka sopa ve havuç politikalı sepetle gider. Basra körfezini batıya bağlayacak ticfari yol önerisini yapar. Karşılığında da Kuzey ırakta rahat at oynatmasını, PKK operasyonları ve derin hat çizmeği istiyor. Bunlar ırak için zor işlerdir.
Amerika askeri üstleri direk tümden kaldırma veya daha fazla Kuzey ırak Kürt bölgesine çekme hesaplarını deniyor. Böylelikle hem kkürtşere hem de ırak yönetimini korkutarak istediklerini de alma siyaseti oynunu oynuyor. Zaten Kerkük sonrası seçim havası birçok aktörün nasıl ıraka üşüştüğünü anlatmaya yetiyor. Seçilecek valinin dahi etnik ayrımlı, mezhepli ile Kürtler arası farkları kulanılarak buna Türkmen kartını da zorlatarak adeta kördüğümleştirip çözüm lönerileri yapılıyor.
Şimdi en sıcak beklenti şu: Türkiye iyice iştahlanıp iç politikada da kulanacağı harekata izin çıkacak mı: Amerika söylediği gibi askeri üstleri kapatacak mı: ırak yönetimi denetimi kuracak ilerleme sağlayacak mı, peki federal Kürdistan kürt partileri karmaşa karşısında ortak paydaşlıkta birleşik birlikte davranma şansları var mı… bunlar ıraktaki yarının çok tehlikeli sorunları
