Nedense, öylesine oluşan ilgisizlik, artık iyice ısıtıldı. Sıcakla karışınca da banbaşka konularda savrulma derecesi de nemlendi. AB parlemento seçimleri yapıldı. Ayni anda bazı ülkeler de seçime de katılımı artırma adına ek oy kulanımı getirdi. Kıbrıs, yerel seçimleri, Belçika ve Bulgaristan da genel seçimleri yaptırdı. Belçika da benzeri oldu. Bu seçimler hiç konuşulmadı. Örneğin Güneydeki seçimler de ilgisizlik cenderesine takıldı. Belçikada sadece seçim sonrası başbakanın istifası söynip rakıldı. Bulgaristan ise hiç konu edilmedi. En son Halk TV konuyu yorumlamasa haberimiz dahi olmayacaktı. Çoğu dünya medyasında da benzer durum oldu. Oysa Bulgaristan seçimleri birçok yönüyle önemliydi. Üstelik seçim sonucu bizim hamasici pehlivanların da işine yarayacak bilgi vardı. Yine de konuşulma ilgisine gelemedi.
****
Bulgaristan seçimlerinin etkisini daha iyi anlamak için, bazı olguları hemen sıralayalım: üç yılda altı defa seçim yapıldı. Kurulan hükümetler kısa ömürlüydü. Halk protestolarıyla ikibinyirmibirde hükümet devrildiydi. Konu yolsuzluk oluyordu. Öyle bir yolsuzluk gündemi ki başbakan ile cumhurbaşkanı karşı karşıya geldiler. Yapılan seçim sonrası kurulup bozulan ve erken seçimle altı defa seçim yapıldı. Sandalye kayışı aşağı yukarı benzerdi. Son seçimde ise katılım Y.33 cıvarı. Üstelik Avrupa parlemento seçimi de vardı..
Çıkan sonuç ise daha da katagorize adayıdır. Yolsuzlukla suçlanan Borijenskinin Yurtaşlar partisi yine Y.24 oyla birinci oldu. Öteki ilginç sonuç, Türklerin partisi denilen Haklar ve özgürlükler partisi ikinci sırada yerini aldı. Bulgaristanda önemli ilklerden biriydi. Başka açıdan, yolsuzluğa takılan partilerin AB savunucusu olmalarıdır. Diyer taraftan, AB karşıtı partiler de yaklaşık Y.26 oy aldılar. Batılı basın bunları hemen Rusya yanlısı diye damgalamaktan geri durmadı.
Belli ki Bulgaristan bu tabloyla kualisyon kuracak. Ama yolsuzlukla suçlananların da gücü malum. Artık alışılan erken seçim yine ufukta olacak. Halklar ve Ögürlükler partisi ise ikinci sıraya oturdu. Enazından bizim hamasiler için ırkçılık havası atmalarına yarayacak bilgi olması beklenirdi. Fakat öyle bir hamasid ar ufkuna, müsaadeli konuşma düşüncesine takıldılar ki bunu dahi ya görmediler veya görenler de konuşma cesaretine girmedi.
Ek bilgi, Bulgaristan seçimlerine türkiyede bulunan bulgar göçmenler de katıldı. Hat da teşvik edildiler. Arabalarla taşındılar. Amaç, Bulgaristandaki deteklenen H.Ö. partisine oy sağamaktı. Zaten H.Ö. türklerin partisi olma yaında Türkiye siyasetinin de müdahaleleriyle epey eleştiriler de alıyor. İlgili partinin çizgisi ise, liberal sağ diye atlandırlıyor..
Özetlediğim bazı seçim görüleri genel bazı koşulları bilmeden açıklanamaz. Tabi burada AB üye ederkenki izlenen yol da buna tuzbiber ekti. Bulgaristan Sovyetler denetiminde olan bir ülkeydi. Doksan başında ülkenin batıya iltica etmesiyle, öteki doğu Avrupa tipi devletlerin yaşananlarını yaşadı. Yağma, yolsuzluk ve gidrek darmadağın politik zemin. Geneldeki doğu Avrupa olanları, bulgaristanda da yaşandı. Partiler batı hayranlı ve birçok olumsuzlukların da karışımı idi. Yerleşik mücadeleyle kurulan köklü örgütler yoktu. AB fonlu destekli örgütler de olayın tamamlayıcı sosyolojik siyaset durumuydu.
Yukarda da anlatılan sonuçlardan da anlayacağınız, hala net siyasal duruşlu parti anlayışı yerleşmedi. Halkın muhalefetiyle devrilen parti yine oyla geri geliyor. Buda seçmen davranışının önemli yansıyışıdır. Katılım da az ollması, beklentilerin nederece gerilediğinin de ötei madalyon yüzünde yansıyor. Ayrıca hep bilinen mafya tipi olguların boşlukları iyice doldurduğu da anlaşılıyor. Çoğu doğu Avrupada olduğu gibi hala batının siyasal anlamlı siyasal idolojikleşme olmadı. Muhavazakar, liberal ve din etkinli karşımla partiler oluşuyor. AB merkezli güçler de istedikleri partileri terkisine takıp, sanki olmuş gibi davranıyor.
Bulgaristan seçimleri birçok sonucu anlatıyor. Siyasal durum. Hala siyasal partilerin yelpazede tam oturmaması. Yolsuzlukların ve mafya yaygınlığı ile siyasal erkin tutumu, halkta iyice ilgisizliği artırdı. Muhalefetin sokakta devirdiği partilerin yine ayni şekile kazanmaları ise seçenek konusunu sorgulamamızı getirdi. Doğu Avrupa ülkeleri Sovyet bloğu sonrası hala siyasal yelpaze yerleşemedi. Eski görüşlerle AB karışmlı siyasal idolojikleşmeler oluyor. Avrupa parlementosu seçimlerini değerlendirirken, özellikle Doğu Avrupadaki faşizim olayı ile Batı Avrupa durumunun farklı olduğunu zaten yazdıydım. Bulgaristan bunun deyişik versyonudur.
Şimdiden Bulgaristaan kualissonla yönetilecek. Yine hala devam eden yolsuzluk tartışmaları, birinci parti için gölgede tutulacak. Türkiye de karışacağı yeni zeminle konuya mutlaka eklenecek. Ama belli olan şaşalarla kapitalisleşen ülkelerden bUlgaristan, şimsi üç yılda altı hükümetle nasıl bir aşmaza takıldığının tarihini yazdı. Buna bir de net Rusya karşıtı politikada kulanılan yer olmaları da yeni bölgesel kirde roller de alacakları kesin.
Kısaca, Bulgaristan kısa zaman içinde seçimden seçime koştu. Hükümetler kurup bozdu. Yolsuzluklar aykuka çıktı. Başbakan ile Cumhurbaşakı karşı karşıya geldiler. Ama gelmeyen demokrasi. Bu arada H.Ö. bu koşullarla birden ikinci sıraya yerleşti. Irkçılığı tetikleme bu nedenle tehlikeli boyuta doğru gitme olasılığı var. ama net başka gerçek de AB karşıtı oylar epey artı. Kimisi buna aşırı sağ dese de öteki aşırı sağ boyutu da hesaba katarak en azından konuşsunlar. Kaygan ve belirsiz zeminde bulgaristanın çalkalanacağı kesin. Ders olan, seçime katılımın her yerde düşmesi, seçenek olarak tutumların epey apolitikleşip bazen sürpriz yapması da muhtemeldir. Bu gibi koşulalr ise yeni faşist dalgaya da alan açmaktadır. Geçişi kötüleme ile tüm suçu sola atma sonucu da sosyalist hareketlerin gelişmesine önemli takoz konulmaktadır. Bakalım önümüzdeki günler ne gösterecek.
