Yeniden yapılan açıklama ile Rojovadaki yerel seçimler ağustos ayına ertelendi. Bir anlamda iki ay daha zaman kazanıldı. Kriz ise devam ediyor. Öylen bir kriz Amerikadan Türkiyeye dek genel ve bölgesel güçlerin hepsi tavır içinde. Kürtler arası kırılma ile ıraktaki Barzani yanlıları da Rojovadaki yerel seçimlere karşı. Oysa kısa zaman önce ıraktaki bölgesel güç Türkiyenin sert çıkışı, Amerikanın desteklemmemesi ve Barzaninin fırsatı kulanıp siyasal kart olarak oynaması olarak yaşanıyor. Bu yaşanan gerçek, adeta tarihsel benzer konumlara ders niteliğidir. Devamında nemi olur. Bu denklem bozulmazsa, yine kağos tehtit ve beklenmeye fırsatçılarla konu dalanıp poansiyel krizle süreceği kesin. Bölgenin acı tarihinin tekrarından başka bir şey değildir. Yaratılan Suriye krizinin üretip de geneleştirip aşmaza konulan Rojova deneğimi derslerle doludur. Anlayan anlar.Barzani kesimi bağımsız referandumu gerçekleştirdiydi.
Geçen yazılarımdan birinde Kuzeydoğu Suriyedeki Rojova bölgesinde yedi bölgede yerel seçim tartışması üzerine önemli yazıyrçalı durumu kulanıp temel siayseti olan Esatı devirme politikasına uygun oynuyor. Türkiye zaten bu nedenle Suriyede bulunuyor. Cihatçıları emir derecesinde de idlipte rol biçiliyor. Doğu Fıratdaki Rojova bölgesine de yerleşerek adeta Suriyenin can damarı ekonomiyi kontrol altında tutuyor. Türkiye açıkça sık sık Doğu Fırata Rojova yöerisine girme izni isiyor. Görünürde de kontrolü krizi de ABD elde sopa olarak tutuyor.
Sadece özetlediğim bazı koşullar herşeyi anlatıyor. Rojova her adımnda tek başına karar alamaz. Tüm dengeleri düşünerek ve koşullara uydurnmak zorunda. Öyle ki hem Suriye ile anlaşma hem de yakta kalnma kısgacındadır. En büyük tehlike, Suriyeden çok Türkiyenin hem de Kuzey batı fıratdan girişecdeği harekatdır. Başka handikap da yine kürtlerin ortak davranamamasıdır. Salt ulusal kimlik yetmiyor. Düşümnsel veya işbirlikçi duruşlar önemli ayrışmanın tetikleyicisi. Son Barzani ve PYD ayrışması bunun tekrar yazıma sokulan tarihsel gerçektir.
Kısaca, Rojovada yerel seçimler ertgtelendi. Suriyeden gelen sert tutumla değil. zaten kuşatılan kürt bölgeleri mutlaka bir desteğe ihtiyaç duyuyor. Amerika Suriye ve ırakta güç bulundurma adcına da Kürtlerin bu konumunu kulandı. Rojovanın da durumu böyle. Türkiye müdahale gerçeği ile Suriye toprağı olma kısgacında Amerikanın kontrol etikleri bölgeye yerleşmesine yardımcı oldular. Buda bir anlamda mengenede sıkışma oldu. Türkiye müsaade olma yoluyla Rojovada saldırılar yaptı. Zaten Doğu Fıratda kuş dahi uçma izinde olan durum varken, Türkiye tek başına davranamaz. Amerika ise tüm kuzey Suriyedeki paı yazdım. Yazının sonunda da gelen tepkiler nedeniyle, seçimin yapılıp yapılmayacağının tehlikede olduğu sonucuna ulaştım. Halbuki yine ayni bölgede yapılan vekil seçimlerine pek de ses çıkarılmadıydı. Demek ki olay bölgesel ve genel güçlerin hesabıyla alakalıydı. Daha kmötüsü, Rojovanın Suriye toprağı olmasına rağmen, Suriyeden çok Türkiye, Amerika ve ıraktaki Barzani kesiminin değişik ses çıkarmalarıydı. Buda konuyu salt Suriye veya Rojovayla sınırlı olmadığını da işaret ediyordu. Sonuçta, tahmin edilen sonuca gelindi. Özellikle Amerikanın Rojovadaki SDG kesimine “şimdi zamanı değil” söylemesi, bir anda işleri altüst yaptı. Çünnkü Türkiyenin Rojovaya girmesini Amerika engelediği gerçeği vardı. Daha net olan, Amerika açıkça Türkiye nmüdahalesine engel olmama sopasını gösterdi.
Tekrar ekleyelim: Rojova Suriye toprağı. İlk önce Suriyeden ayrışma nedeniylen sert ses gelmesi gerekiyordu. Öyle olmadı. Türkiyebnin yüksek frekans sopası adeta Amerikanın da zamanı değil fişeği, Rojovadaki yerel seçimin en azından ertelenmesini getirdi.buda sorunun salt Rojovayla değil sistemsel dinamiklere varan etkilerle örüldüğünnü göstermektedir. Hele Fıratın batısına yerleşen Türkiyenin tehtitleri, adeta anti Kürt ile yeni toprak edefli politikanın açıktan ifadesiydi. Bir anda Rojova adeta mengeneye konulan coğrafya oldu.
Devamında ne gelir, belli değil. Hele de Amerikanın tutumu daha da karışık. Rojovalılara adeta ikili sopa gösterdi. Ansızın çekilip gidip, kendilerini Türkiyenin kucağına brakacak gerçeğini tekrardan hatırlatıyordu. Ayni şekilde ıraktaki Barzaninin de başına geldi. Öyle ki Amerika referandum yapmayın, zamanı değil dediydi. Barzani iki müttefiki Türki7ye ve Amerikaya güvenerek, işbirlikçileri olma gerçeğinden hareket yaptı. Ama sonuçta Kerkükü kaybeti. Referandumu da tanınmadı.
Denklemleri doğru okumazsan, Amerikayla ilişkine güvenirsen, birgün seni yarı yolda brakır. Fakat paradoks olan yöredeki Kürtleri de destekler görünen Amerika ve israildir.
